کولر خودرو چگونه کار می‌کند؟

شما هم کولر خودرو را یکی از مهم ترین تجهیزات در فواصل گرم سال می‌دانید؟ با گرم تر شدن هوا، نیاز به داشتن کولر برای خنک کردن هوای داخل کابین و نگه داشتن این جریان هوای خنک درون خودرو از ملزوماتی است که بدون آن رانندگی به یکی از معضلات در تابستان تبدیل خواهد شد.

به همین دلیل، اگر خودرو شما هم دارای معضل یا مشکل عمده ای باشد باید به مرکز تعمیراتی خود مراجعه کرده و نسبت به کارکرد صحیح کولر خودرو خود اطمینان حاصل کنید.

در این بخش از مقاله یدک یار قصد داریم تا به بررسی نحوه کارکرد کولر خودرو بپردازیم. با ما همراه باشید.

تاریخچه اختراع کولر خودرو

نصب کولر در کابین خودرو برای اولین بار در سال ۱۹۳۳ توسط شرکت آمریکایی در نیویورک به مرحله اجرا رسید. در آن زمان، کولر بر روی خودرو های لوکس و گران قیمت نصب می‌شد و نوعی تجهیز لوکس برای افراد ثروتمند محسوب می‌شده است.

بعد از آن، تعبیه سیستم تهویه توسط کمپانی پاکارد در سال ۱۹۳۹، به عنوان اولین شرکتی که این تجهیز را بر روی خودرو ها نصب نمود شناخته شد. این سیستم تهویه توسط کمپانی بیشاب و بابکوک ساخته شده بود و به مرور زمان تبدیل به یکی از متداول ترین تجهیزات نصب شده بر روی خودرو شد.

بدین ترتیب، در دهه ۷۰ میلادی، نیمی بیشتر از خودرو ها دارای این سیستم بودند تا به امروز که به یکی از مهم ترین تجهیزاتی تبدیل شده که خریدار در گزینه های اول به آن توجه می‌کند.

کولر خودرو چیست؟

کولر خودرو (Air Conditioning) یکی از تجهیزات مهم خودرو و از سیستم های تهویه می‌باشد که با نصب دریچه هایی در بخش داخلی اتومبیل، یعنی کابین، با حذف رطوبت محیط خود را خنک می‎کند.

دریچه های کولر در بخش جلویی داشبورد قرار دارند؛ تعداد این دریچه های به طور معمول در تمامی خودرو ها ۴ عدد می‌باشد که دو دریچه در بخش وسطی داشبورد، یک دریچه در سمت راست سرنشین و یک دریچه در بخش چپ راننده قرار دارد. طراحی این دریچه ها به صورتی است پره های آن قابلیت تنظیم نیز دارند.

سیستم این کولر شامل چرخش یک سیال بین منابع گرم و سرد است، با کمک مایع خنک کننده ای که در کولر قرار دارد، حرارت را از هوای عبوری گرفته، آن را خنک کرده، و آن را از حالت مایع به گاز تبدیل می‌کند.

کولر خودرو از چه اجزایی تشکیل شده است؟

به طور کلی کولر خودرو از ۶ بخش متفاوت تبدیل شده که به بررسی آنها می‌پردازیم:

• کمپرسور

کمپرسور رابط بین کولر و دینام موتور است. این قطعه نیروی مورد نیاز را از طریق تسمه دینام موتور دریافت کرده و گاز خنک کننده را فشرده می‌کند.

• کندانسور یا چگالنده

کندانسور یا چگالنده وظیفه تبدیل مایع خنک کننده کولر از حالت گاز به مایع را دارد و مایع خروجی این تبدیل به علت دارا بودن دمای پایین وظیفه خنک کنندگی را عهده دار می‌باشد.

• اواپراتور یا تبخیر کننده

این قطعه بعد از کندانسور آب را تبخیر کرده و به صورت گازی خنک حرارت و دمای بالا کابین را از بین می‌برد.

• شیر انبساط

شیر انبساط وظیفه دارد تا گاز ورودی از کندانسور به اواپراتور را کنترل کند، علاوه بر این، این قطعه از میزان فشار گاز کاهیده و بار گرمایی و میزان خنک کنندگی اواپراتور را متعادل می‌کند.

• خشک کننده یا ریسیور درایر

خشک کننده مابین کندانسور و اواپراتور قرار گرفته و میزان رطوبت از طریق ماده شیمیایی جذب می‌کند. وجود این قطعه بسیار ضروری است چرا که در صورت وجود آب، بلور های یخ تشکیل شده و سیستم نمی‎تواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد.

• کنترل کننده فشار یا مانوستات

محافظت از سیستم در برابر خرابی های ناشی از تغییرات فشار و کنترل کردن تغییرات فشار کندانسور از جمله وظایف این بخش می‌باشد. این کلید همچنین وظیفه دارد تا فن کندانسور را تنها در زمانی که سیستم ایجاب می‌کند وارد مدار کند. این کلید به سه بخش کنترل فشار پایین، فشار بالا، و فشار سه مرحله تقسیم می‌شود.

• فن کولر

فن کولر دقیقا قطعه ای است که رابط بین سیستم تهویه و کابین است و هوای خنک را در داخل کابین چرخش درمی‌آورد و در خنک کردن یکنواخت فضا نقش اساسی ایفا می‌کند.

• ترموستات تنظیم کننده دمای داخل کابین

تمامی خودرو هایی که از سیستم تهویه یا ایر کاندیشن پشتیبانی می‌کنند دارای ترموستات داخل اتاق هستند. البته در خودرو هایی که ایر کاندیشن اتوماتیک دارند دارای دو ترموستات هستند که یکی بر روی اواپراتور و دیگری در پشت داشبورد جاساز شده است. ترموستات های بعد از رسیدن دمای اواپراتور به به نزدیک صفر درجه، درجه کمپرسور را قطع کرده و از یخ زدن اواپراتور جلوگیری می‌کند.

کولر خودرو چگونه کار می‌کند؟

به مهم ترین بخش یعنی چگونگی کارکرد کولر خودرو می‌پردازیم که به عبارت زیر است؛ در وهله اول، گاز خنک کننده توسط کمپرسور متراکم شده و با فشار به سمت کندانسور می‌رود. در این قطعه، حرارت خود را از دست داده و تبدیل به مایع می‌شود.

این مایع از کندانسور خارج شده و با عبور از لوله مویی یا شیر انبساط دچار افت شدید فشار می‌شود. به دلیل این افت فشار، مایع در حالت دو فازی مایع و گاز قرار گرفته و به سمت اواپراتور یا همان تبخیر کننده می‌رود.

مایع خنک کننده در داخل اواپراتور به دلیل دمای محیطی از حالت مایع تبدیل به گاز شده و سرما خود را به لوله های اواپراتور انتقال می‌دهد. هوای گرم کابین با گردش پروانه فن از سمت یونیت داخلی وارد شده و بعد از عبور از شیر انبساط، سرد شده و از سمت دیگر از طریق دریچه ها به کابین وارد می‌شود. سیال تبخیر شده مجددا توسط کمپرسور مکش شده و سیکل خنک کنندگی ادامه می‌یابد.

آیا کولر خودرو مصرف سوخت را بالا می‌برد؟

بر اساس بررسی های انجام شده، چهار الی پنج اسب بخار از قدرت کلی موتور برای روشن نمودن و راه اندازی سیستم تهویه خودرو مصرف می‌شود. بدین ترتیب، زمانی که کولر روشن است، موتور ضعیف تر کار کرده و این موضوع مصرف سوخت را نیز بالا می‌برد. با توجه به این موضوع، میزان دو لیتر به ازای هر صد کیلومتر به مقدار سوخت مصرف شده می‌افزاید.

چگونه کولر خودرو را شارژ کنیم؟

برای اینکه کولر بهترین عملکرد را از خود داشته باشد نیاز است تا گاز خنک کننده وارد این سیستم شود. طبق برآورد هایی که انجام شده، هر دو سال یکبار گاز خودرو به اتمام رسیده و نیاز به شارژ مجدد دارد. در صورت نبود این گاز، کولر هیچ خنک کنندگی از خود نخواهد داشت.

هنگام خرید گاز کولر توجه داشته باشید که گاز خریداری شده درست مشابه گاز قبلی باشد چرا که در غیر این صورت، کولر عملکرد صحیحی از خود نشان نمی‌دهد.

عوامل و علائم خرابی کولر خودرو

برخی از شایع ترین عواملی که سبب خرابی کولر خودرو می‌شوند عبارتند از:

1. خرابی کمپرسور یا کلاچ آن
2. کثیف بودن روغن کمپرسور
3. تخلیه شدن گاز خنک کننده
4. کثیف بودن فیلتر تهویه
5. رانندگی با دور موتور بالا
6. خرابی دریچه کولر

علائم خرابی کولر خودرو

• رون نشدن سیستم تهویه مطبوع
• خنک نشدن فضای کابین
• شنیدن صدای موتور بعد از روشن کردن سیستم تهویه
• انتشار باد گرم با روشن نمودن کولر

در صورت بروز هر کدام یک از علائم زیر بهتر است هر چه سریعتر به یک مرکز تعمیراتی مناسب مراجعه کنید و مشکل کولر خودرو را حال کنید. گاهی اوقات با سرویس کولر خودرو شما این معضلات حل شده و کولر مجددا شروع به کار می‌کند.