علت زود کثیف شدن روغن موتور چیست؟

شما رانندگان عزیز باید در تعمیر و نگهداری خودرو کوشا باشید چراکه این یک راه عالی برای حل مشکلات ماشین شما قبل از تبدیل شدن به مشکلات بزرگتر است. یکی از مشکلاتی که ممکن است با آن مواجه شوید، زود کثیف شدن روغن موتور (Engine Oil Gets Dirty Fast) است.

بیایید نگاهی به این موضوع بیندازیم که “علت زود کثیف شدن روغن موتور” چیست و چه کاری باید در مورد آن انجام داد.

چرا روغن موتور کثیف می شود

دلایل مختلفی برای زود کثیف شدن روغن موتور وجود دارد. اساساً روغن موتور برای روانکاری و خنک نگه داشتن موتور کار می کند. بعضی مواقع ممکن است روغن موتور به این دلیل کثیف شود که از دیواره‌ی سیلندرهای موتور شما جمع می شود. همچنین، همانطور که روغن در موتور ماشین شما می چرخد، آلاینده هایی مانند قطعات فلز و کربن را جمع آوری می کند که باعث کثیفی روغن موتور می شود.

معمولاً روغن موتور ماشین شما باید حدود ۵ تا ۷ هزار کیلومتر دوام داشته باشد. در یک محیط بسیار گرم و غنی از اکسیژن که موتور احتراقی به طور مداوم گازهای مختلف و ذرات معلق تولید می کند، روغن موتور دستخوش تغییرات زیادی می شود. به یاد داشته باشید که از تغییرات در رنگ و بافت روغن گرفته تا اثر روانکاری و ویسکوزیته، همه روی کارایی روغن تاثیر می گذارند.

در ادامه به اصلی ترین علت های زود کثیف شدن روغن موتور می پردازیم تا بدانید چرا این اتفاق می افتد.

علت زود کثیف شدن روغن موتور

روغن موتور ماشین صرفاً یک روغن نیست،‌ بلکه ترکیبی از روان کننده های اصطکاک، عوامل حمایت کننده ویسکوزیته و بازدارنده های خوردگی است که همه این ها در حرکت یکپارچه موتور نقش حیاتی دارند. معمولاً روغنی که تازه در موتور ریخته می شود دارای رنگ کهربایی با درخشش شفاف است. اما با فرسوده شدن روغن و تماس آن با اجزای گرم شده و اصطکاک، شروع به تغییرات در سطوح فیزیکی و حرارتی می کند.

فرآیند احتراق باعث می شود این سیال قدرت خود را از دست بدهد و به رنگ سیاه در بیاید و در عین حال بر ویسکوزیته، خواص روانکاری و ظرفیت های جلوگیری از زنگ زدگی آن تاثیر بگذارد. این فرآیند معمولاً ۳ تا ۶ ماه طول می کشد و به همین دلیل است که توصیه می شود روغن موتور را به صورت دوره‌ای تعویض کنید.

علت زود سیاه شدن روغن موتور به موارد زیر مربوط می شود:

گرمای بیش از حد موتور

گرما یکی از عوامل اصلی تجزیه روغن موتور است. موتوری که در شرایط عادی کار می کند به دمای بین ۲۰۰ تا ۲۳۰ درجه می رسد. با این حال، برای موتوری که بیش از حد گرم می شود، این دماها می تواند تا سطوح بسیار بالاتری افزایش یابد. گرما از ورود جریان هوا به محفظه موتور جلوگیری می کند و با نفوذ به مولکول های بزرگتر و شکستن آن ها به طور مستقیم به ویسکوزیته روغن موتور حمله می کند.

برای یک روغن موتور، ویسکوزیته به عنوان یک محافظ در برابر سایش عمل می کند و روغن را در برابر مجموعه‌ای از عوامل استرس زا از جمله گرما محافظت می کند. در دماهای بالا، روغن موتور خیلی سریع تر شروع به از دست دادن ویسکوزیته خود می کند، زیرا تجزیه مایع در سطح حرارتی بالا رخ می دهد. این محافظت ضعیف باعث می شود روغن موتور در برابر انواع آلاینده ها مقاومت خود را از دست بدهد و بنابراین شروع به سریع کثیف شدن می کند.

هنگامی که علت زود کثیف شدن روغن موتور به خاطر گرمای بیش از حد باشد، نه تنها روغن موتور را با سرعت بیشتری تخلیه می کند، بلکه باعث سیاه شدن روغن موتور و تجمع کثیفی نیز می شود. گرمای بیش از حد موتور پیامدهای گسترده‌ای دارد که فراتر از کثیفی روغن موتور است. بررسی علت اصلی گرمای زیاد خودرو توسط یک مکانیک با تجربه توصیه می شود زیرا هر مشکلی در موتور نباید نادیده گرفته شود.

افزایش اکسیداسیون

اکسیداسیون یک فرآیند طبیعی است که با گذشت زمان افزایش می یابد و باعث تجزیه شیمیایی روغن موتور می شود. این اثر متقابل بین گرما و مولکول های روغن موتور در حضور اکسیژن است که در نهایت منجر به کاهش اثر روانکاری سیال می شود. با این حال سرعت این فرآیند تحت شرایط خاصی افزایش می یابد.

با تجزیه بیشتر روغن موتور غلیظ تر می شود و باقیمانده آن با خاک، کربن و سایر آلاینده ها ترکیب می شود و لجن را ایجاد می کند. لجن می تواند مانع از تامین روان کننده به اجزای حیاتی خاصی شود و آسیب های جبران ناپذیری به موتور وارد کند. آسیب موتور در اثر لجن به عنوان مرگ سیاه نیز شناخته می شود.

اگر عملکرد ضعیف همراه با زود کثیف شدن روغن موتور را در ماشین خود تجربه می کنید، بررسی تجمع لجن بسیار مهم است. پخش لجن ابتدا در داخل روغن موتور قابل مشاهده است. برای بررسی، درپوش مخزن روغن موتور را بردارید و به داخل آن نگاهی بیندازید تا لجن های موجود در روغن را مشاهده کنید. یک علامت بسیار نگران کننده از تجمع لجن، لکه های تیره در خارج از محفظه موتور است. در این مرحله، به احتمال بسیار زیاد ماده ژلاتینی تند و زننده به قلب ماشین شما رسیده است. در چنین شرایطی به شدت توصیه می شود که فوراً ماشین خود را به مکانیکی ببرید تا افراد متخصص موتور را به صورت کامل شستشو کنند.

گرفتگی فیلتر روغن

روغن موتور از فیلتر روغن عبور می کند تا ذرات جمع آوری شده ناشی از چرخش موتور را از بین ببرد و از روانکاری و خنک سازی مناسب اجزای موتور در هر چرخه اطمینان حاصل کند. فیلتر روغن برای محافظت از موتور با دفع ذرات خارجی تعبیه شده است، اما با گذشت زمان کارایی آن در انجام این کار کاهش می یابد و باعث تجمع کثیفی، آلاینده ها و سایر مواد کثیف می شود، به همین دلیل توصیه می شود هر دفعه که به تعویض روغنی مراجعه می کنید، فیلتر روغن را همراه با روغن موتور تعویض کنید.

فیلتر روغنی که با کثیفی اشباع شده است نه تنها روغن موتور را کثیف می کند بلکه سیال را در مسیر خود نگه می دارد و از رسیدن آن به قسمت های متحرک موتور جلوگیری می کند. یکی از ساده ترین راه ها برای بررسی گرفتگی فیلتر روغن، نگاه انداختن به خود فیلتر است.

اگرچه محل قرار گیری فیلتر روغن بسته به مدل خودرو می تواند متفاوت باشد، اما معمولاً از زیر خودرو قابل دسترسی است. بهترین راه برای دسترسی به فیلتر روغن استفاده از دفترچه راهنمای ماشین است.

مشکل در تهویه میل لنگ

سیستم تهویه میل لنگ عامل مهمی در جلوگیری از وزش گازها است. این سیستم گازهای حاصل از احتراق را قبل از اینکه به سمت پایین میل لنگ بروند دوباره به گردش در می آورد. این یک مکانیسم ساده است، اما یکی از مهم ترین وظایف را در تکمیل یک واکنش احتراق انجام می دهد.

اگر سوپاپ میل لنگ آسیب دیده باشد و نتواند دمیدن گاز را کنترل کند، ممکن است باعث شود گازهای احتراق به داخل مخزنی که روغن موتور ماشین شما در آن قرار دارد نفوذ کند. مخلوط شدن گازهای احتراق با روغن موتور می تواند باعث زود کثیف شدن روغن موتور و در نتیجه کارایی روغن را از بین ببرد.

افزایش فرسودگی موتور

بیشتر موتورها قبل از رسیدن به دمای عملیاتی ایده‌آل خود، در چند دقیقه اول دچار سایش می شوند. به طور طبیعی، این اتفاق می افتد زیرا روغن موتور بلافاصله نمی تواند تمامی قطعات متحرک را روغن کاری کند. زمانی که ماشین تازه روشن می شود و سرد است، روغن موتور در قسمت پایین قرار می گیرد. بنابراین، بالا بردن دور موتور بویژه در دماهای سرد، مدت زمان سایش موتور افزایش می دهد و ذرات ریزی را تولید می کند. این ذرات در واقع قطعات ریز فلزی هستند که روغن موتور در حین گردش در محفظه موتور آن را می گیرد و می تواند باعث زود کثیف شدن روغن موتور شود.

کثیفی بیش از حد

روغن موتور جدا از اینکه یک روان کننده ضروری برای کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک است، به عنوان یک عامل پاک کننده برای اجزای موتور ماشین شما نیز عمل می کند. همانطور که روغن موتور در محفظه گردش می کند، ذرات بسیار ریز، ضایعات و آلاینده ها را جمع آوری می کند که برخی حتی کوچکتر از سه میکرون هستند.

اینها به طور منظم توسط روغن دفع می شوند و از طریق فیلتر روغن جمع آوری می شوند. اما از آنجایی که سیستم به طور کامل بسته نشده است، میزان کثیفی ورودی می تواند متفاوت باشد و هنگامی که خودرو در معرض کثیفی بیش از حد قرار می گیرد که می تواند در شرایط جاده یا آب و هوای بد باشد، این آلودگی ها می توانند بسیار راحت تر به داخل نفوذ کنند. این مسئله باعث ساییدگی و پارگی شدید سطوح یاتاقان می شود و همچنین استرس بیشتری را برای روغن موتور ایجاد می کند زیرا برای تمیز کردن سیستم باید دو برابر بیشتر کار کند. علاوه بر این، اگر خاک وارد موتور شود، می تواند پیستون ها را قطع کند و بین دیواره سیلندر قرار گیرد و باعث نشت گاز احتراق شود.

توصیه می شود حداقل یک بار در ماه با استفاده از گیج روغن، روغن موتور را بررسی کنید. انجام این کار به شما کمک می کند از رانندگی با روغن موتور کثیف اجتناب کنید و می تواند معیار دقیق تری نسبت به اتکا به یک دوره از پیش تعریف شده باشد.

رقیق سازی سوخت

رقیق سازی سوخت که به عنوان رقیق شدن میل لنگ نیز شناخته می شود، یکی از مهم ترین دلایلی است که موتور شما نمی تواند از روغن موتور به طور موثر استفاده کند. رقیق شدن میل لنگ زمانی اتفاق می افتد که سوخت در روغن موتور هنگام عبور از میل لنگ نشت می کند. مخلوط شدن سوخت با روغن موتور باعث نازک شدن ویسکوزیته می شود زیرا سوخت قوام بسیار پایین تری دارد. همچنین این موضوع می تواند مخلوط سوخت را وادار کند تا با ویسکوزیته تغییر یافته سازگار شود و در نتیجه عملکردی کمتر از حد مطلوب داشته باشد. نشت سوخت می تواند به سه دلیل عمده اتفاق بیفتد: تعمیر و نگهداری ضعیف، تعمیرات موتور و انباشتگی رطوبت.

تست روغن، بررسی موتور و به طور کلی تعمیر و نگهداری خوب خودرو، برخی از راه های جلوگیری از نشت سوخت هستند. اگر متوجه نازک شدن یا کثیف شدن روغن موتور ماشین خود شدید و همچنین مشاهده می کنید که عملکرد موتور ضعیف شده است، بررسی خودرو از نظر نشت سوخت بسیار مهم است.

آلودگی آب

اگرچه آب ممکن است مسئول اصلی کثیف کردن روغن موتور نباشد، ولی با این حال روغن را آلوده می کند و کارایی آن را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد و طول عمر آن را کوتاه می کند. روغن موتور ذاتاً هیگروسکوپیک نیست، به این معنی که به طور فعال رطوبت را از جو جذب می کند، اما به طور کلی مقداری رطوبت از تراکم روی قطعات فلزی داخلی موتور به روغن موتور راه پیدا می کند. اگرچه این مقدار کم اغلب با روغن موتور مخلوط نمی شود زیرا گرمای موتور آب را تبخیر می کند ولی برای اینکه تراکم به تنهایی منجر به آلودگی روغن شود، نیاز است که موتور گرما تولید نکند و مایع را تبخیر نکند. سایر مناطقی که ممکن است آب از آنجا وارد سیستم شود عبارتند از واشرهای شکسته، ترک خوردن دیواره های سیلندر یا میل لنگ و رانندگی در خیابان های پر از آب.

روغن موتوری که توسط آب کثیف می شود معمولاً رنگ شکلاتی دارد و قوام آن بسیار نازک است. اگر دیواره سیلندر نشکسته باشد، برای نفوذ آب فقط تراکم می تواند تنها دلیل ورود آب باشد. شما می توانید با اجتناب از سفرهای کوتاه تر با ماشین خود از آلودگی روغن توسط آب جلوگیری کنید.

نشت مایع خنک کننده

آلاینده دیگری که مستقیماً روغن موتور را کثیف نمی کند اما ساختار مولکولی آن را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد، ضد یخ ماشین است. ضد یخ با افزایش ویسکوزیته که مانع حرکت روان آن همراه با اجزای موتور می شود، خاصیت روانکاری روغن را از بین می برد. با وجود مایع خنک کننده در سیستم روغن، می توانید انتظار داشته باشید که موتور ماشین شما با مشکلات زیادی روبرو شود زیرا روغن موتور کاملاً بی اثر می شود. با این حال تشخیص نشت مایع خنک کننده چندان دشوار نیست. مایع خنک کننده معمولاً در صورت سوختن واشر سرسیلندر یا ترک خوردگی دیواره سیلندر وارد سیستم می شود. برای بررسی و تایید نشتی مایع خنک کننده در روغن موتور کافی است گیج روغن را بیرون بکشید و روغن موتور را بررسی کنید. روغن موتور آلوده به مایع خنک کننده معمولاً حالت شیری دارد و متمایل به سفید دارد.

سخن آخر

مدت زمان ماندگاری روغن موتور تقریباً همیشه به سرویس های به موقع و کمی احتیاط از جانب شما بستگی دارد. شما با بررسی روغن موتور می توانید از سالم بودن آن اطمینان حاصل کنید. علاوه بر این، با توضیحاتی که در مورد علت زود کثیف شدن روغن موتور بیان کردیم، می توانید حدس بزنید که مشکل خودروی شما از کجاست و سپس سریعاً آن را تعمیر کنید.

خرید روغن موتور ماشین

با توجه به توضیحاتی که ارائه کردیم، اول از همه شما باید بدانید چه روغن موتوری بهترین کارایی را برای خودروی شما دارد و بعد از گذشت زمان محدودی کیفیت و کارایی خود را از دست نمی دهد. به همین منظور ما در مجله یدک یار به بررسی معرفی بهترین روغن موتور برای تمامی ماشین ها پرداخته ایم تا شما بتوانید برای هر مدل خودرویی که دارید، بهترین روغن موتور را خریداری کنید.

علاوه بر این، شما می توانید برای خرید روغن موتور ماشین به وبسایت یدک یار مراجعه کنید و یا اینکه با شماره تلفن ۹۱۳۰۵۰۶۰-۰۲۱ تماس بگیرید تا علاوه بر ثبت سفارش خود، از مشاوره رایگان برای خرید روغن موتور بهره مند شوید.

با تشکر از اینکه ما را تا پایان این مقاله همراهی کردید، اگر تجربه‌ای راجع به علت زود کثیف شدن روغن موتور دارید خوشحال می شویم که دیدگاه های خود را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.