شمع موتور چیست؟

“شمع موتور” که از بخش های مختلفی همچون واشر، عایق، الکترود و…. تشکیل شده است یکی از قطعه های مهم خودرو ها محسوب می‌شود. خودرو هایی که از طریق سوخت فسیلی کار می‌کنند برای اینکه در موتور خود شروع به حرکت کنند، به احتراق نیاز دارند.

این احتراق توسط قطعه کوچکی به اسم شمع موتور (Spark plug) انجام می‌شود. محل قرار گیری شمع خودرو در داخل موتور و بالای سیلندر می‌باشد. این قطعه کوچک پس از مکش سوخت به درون سیلندر تنها با یک جرقه کوچک سبب انفجار آن می‌شود، البته فراموش نشود شمع موتور برای اینکه بتواند عمل جرقه زنی را انجام دهد به یک ولتاژ بالا نیاز دارد.

در این بخش از مجله یدک یار به بررسی این موضوع می‌پردازیم که “شمع موتور چیست؟” و وظایف آن چه می‌باشد!

شمع موتور چکار می‌کند؟

همانطور که در بالا نیز به آن اشاره کردیم، شمع موتور برای اینکه بتواند عمل جرقه زنی را انجام دهد به ولتاژ بالایی نیاز دارد که این ولتاژ بالا توسط کوئل خودرو تامین می‌شود. حال این سوال پیش می‌آید که “شمع موتور چکار می‌کند؟“

اساس کارکرد هر خودرویی حرکت پیستون ها در داخل سیلندر می‌باشد، در حقیقت این حرکت سبب شده تا نیرو به سیستم انتقال قدرت و در نهایت به چرخ ها و حرکت اتومبیل منتقل شود. پس از آنکه احتراق مخلوط سوخت و هوا در محفظه متراکم شدند، نوبت به ایجاد جرقه ای می‌شود که قدرت سوزاندن این ترکیب را داشته باشد. اینجاست که شمع خودرو دست به کار شده و جرقه ای را در زمان مناسب و با قدرتی بالا ایجاد می‌نماید.

نحوه تامین ولتاژ توسط کوئل به گونه ای است که برق ولتاژ پایین را از باتری خودرو گرفته و ولتاژ آن را افزایش می‌دهد، سپس این جریان را به شمع موتور منتقل می‌کند. ولتاژ استفاده شده تقریبا عددی ما بین ۱۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ ولت است که سبب یونیزه شدن گاز های بین الکترود های جانبی و مرکزی شمع شده و در نهایت ایجاد جریان و احتراق می‌کند.

اجزا تشکیل دهنده شمع

همانطور که می‌دانید، شمع موتور در حرارت زیاد و با ولتاژ بالا فعالیت می‌کند، در نتیجه، موادی که در ساخت آن به کار گرفته می‌شود باید از کیفیت بالا و خوبی برخوردار باشد.

جریان ولتاژ بالایی که به شمع اتومبیل می‌رسد توسط عایق سرامیکی به الکترود مثبتی که درون شمع قرار دارد منتقل شده و این عایق سرامیکی سبب جلوگیری از انتقال جریان برق به بدنه خودرو می‌شود.

شمع خودرو دارای دو الکترود مثبت و منفی است که الکترود مثبت در داخل بدنه شمع موتور قرار گرفته و فقط بخش انتهایی آن مشخص است. الکترود منفی نیز به بدنه شمع متصل شده و دارای جریان منفی می‌باشد. بین الکترود مثبت و منفی فاصله ای بسیار کم قرار دارد که این فاصله محل جرقه زنی بوده و به این بخش گپ شمع اتومبیل نیز می‌گویند.

• ترمینال
• عایق سرامیکی
• آچار خور
• بدنه فولادی
• رزوه
• الکترود مرکزی مثبت
• الکترود بدنه منفی

انواع شمع موتور

“انواع شمع” خودرو با توجه به نوع موتور طراحی و تولید می‌شوند. شمع ها را بر اساس فاکتور هایی تقسیم بندی می‌کنند که عبارتند از:

• براساس کد حرارتی
• براساس جنس الکترود
• براساس تعداد الکترود

انواع شمع موتور بر اساس کد حرارتی

کد حرارتی شمع، در واقع میزان حرارت موجود آن در آخرین مرحله فعالیت و مقاومت آن در برابر این حرارت است. کد حرارتی که به آن بازه حرارتی شمع نیز گفته می‌شود، بیان کننده میزان حرارتی است که شمع از درون سیلندر به بدنه موتور انتقال می‌یابد.

عوامل متعددی در تعیین کد حرارتی شمع تاثیر دارند که مهم ترین این عوامل طول و مساحت پایه شمع می‌باشد؛ همچنین، ساختار الکترود مثبت و قدرت هدایت حرارتی آن نیز از عوامل موثر این فاکتور می‌باشند. شمع ها بر اساس این فاکتورها به ۳ دسته تقسیم بندی می‌شوند:   

شمع سرد

شمع های سرد از نوع پایه کوتاه بوده و همین پایه کوتاه بودن آن ها سبب می‌شود تا حرارت را با سرعت بیشتری منتقل کرده و از دست بدهند. همچنین، پایه کوتاه بودن آن ها سبب می‌شود تا کمتر در معرض دمای حاصل از احتراق قرار بگیرند.

شمع های پایه کوتاه برای موتور هایی مناسب اند که دمای بالایی داشته و گرمای حاصل از جرقه زنی و احتراق را با سرعت زیادی کاهش می‌دهند.

شمع نیمه گرم

شمع های نیمه گرم در مقایسه با شمع های سرد از پایه های بلند تری برخوردار بوده و توان انتقال حرارت کمتری دارند، پایه بلند تر این شمع ها درگیری حرارتشان را با محفظه احتراق و دمای حاصل از جرقه زنی بالا می‌برد.

شمع های نیمه گرم در خودرو هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که درجه حرارت آن ها به صورت متوسط می‌باشد.

شمع گرم

شمع های گرم در مقایسه با دو نوع گفته شده از پایه بلند تری برخوردار بوده و حرارت کمتری را منتقل می‌کنند. این شمع ها بیشتر در معرض گرمای احتراق بوده و گرم تر می‌شوند. شمع های گرم برای موتور هایی که دمای پایین دارند مورد استفاده قرار گرفته و با حفظ گرما، مانع از تشکیل رسوبات ناشی از احتراق روی الکترود های خود می‌شوند.

انواع شمع بر اساس تعداد الکترود منفی

تعداد الکترود های منفی که به پایه متصل بوده و اطراف الکترود منفی قرار می‌گیرند از یک تا چهار متغیر است. شمع هایی با تعداد الکترود منفی بیشتر از یک، چند الکترودی نامیده و بر اساس تعداد الکترود ها دو، سه و یا چهار زمانه خطاب می‌شوند

البته فراموش نشود که این شمع ها را نمی‌توان در هر خودرویی استفاده نمود و حتما باید از طرف سازنده مورد تایید قرار گیرد. شمع های چند الکترودی در مقایسه با شمع های تک الکترودی از طول عمر بیشتری برخوردار هستند چرا که تعداد قطب های منفی سبب تاخیر در خوردگی آن ها می‌شود.

انواع شمع بر اساس ساختار و جنس الکترود مثبت

شمع ها از لحاظ ساختار الکترود مثبت به دو دسته سوزنی و معمولی تقسیم بندی می‌شوند. شمع های معمولی دارای الکترود مثبت با سری به شکل گرد بوده و در شمع های سوزنی نیز نوک الکترود مثبت به شکل سوزن می‌باشد.

شمع های معمولی

الکترود مثبت در شمع های معمولی از جنس نیکل می‌باشد. در شمع های معمولی الکترود های مثبت دارای سر گرد و تخت می‌باشند که دقت جرقه زنی در آن ها را پایین آورده و در نتیجه کیفیت احتراق کاهش می‌یابد.

این موضوع منجر به خام سوزی و بالا رفتن میزان مصرف سوخت می‌شود. شمع های معمولی از طول عمر کمتری در مقایسه با شمع های سوزنی برخوردار می‌باشند.

شمع های سوزنی

شمع های سوزنی به دلیل ساختار الکترود مثبتی که دارند جرقه زنی را به صورت قوی تر و حرفه ای تری انجام داده و شعله انفجار حاصل از جرقه زنی آن ها بزرگ تر است، در نتیجه، احتراق به طور کامل در سیلندر به کمک آنها صورت می‌گیرد. شمع های سوزنی خودشان از لحاظ متریال الکترود به دو بخش تقسیم بندی می‌شوند:

شمع های پلاتینیوم

آلیاژ الکترود مثبت این شمع ها از جنس پلاتینیوم است که مقاومت حرارتی بالایی دارد. این آلیاژ سبب شده تا در دما و دور موتور بالا، کاهش کیفیت جرقه رخ ندهد و احتراق در دور های بالا نیز به صورت کامل انجام شود. شمع های پلاتینیوم از عمر مفید زیادی برخوردار هستند.

شمع های ایریدیوم

در این شمع‌ها آلیاژ الکترود مثبت ایریدیوم و الکترود منفی پلاتین است. این دو در کنار هم بهترین و قوی ترین جرقه زنی را به همراه دارند. در بین تمامی شمع موتور های موجود، مقاومت حرارتی ایریدیوم از بقیه بالاتر می‌باشد. با توجه به این گفته ها می‌توان نتیجه گرفت کامل‌ترین احتراق با شمع سوزنی ایریدیوم تامین می‌شود.

زمان تعویض شمع موتور

شمع موتورها همانند دیگر اجزای مختلف خودرو کیفیت اولیه خود را به مرور زمان از دست داده و نیاز به تعویض دارد. برخی از شایع ترین دلایل تعویض این قطعه عبارتند از:

• ازدیاد رسوبات حاصل از احتراق الکترود منفی
• جرقه زنی نادرست
• از بین رفتن یا کثیفی الکترود ها

عدم کارکرد درست و صحیح این قطعه سبب احتراق ناقص در سیلندر ها شده که به مرور زمان افزایش آلایندگی خودرو و آسیب به قطعات دیگر موتور را شامل می‌شود.

خرید شمع موتور

شمع موتور از جمله قطعات مصرفی خودرو به حساب می‌آید که به مرور زمان دچار خرابی شده و نیاز به تعویض مجدد دارد. این قطعه با عرضه در تمامی بازار های قطعات خودرو در کیفیت های متنوع قابل تهیه هستند.

مراجعه به مراکز معتبر خرید و فروش قطعه از جمله مهم ترین فاکتور هایی است که باید در نظر داشته باشید. در صورن نداشتن اطلاعات درباره این مراکز، پیشنهاد ما به شما مجموعه یدک یار می‌باشد که عرضه کننده طیف وسیعی از قطعات و لوازم یدکی خودرو با تضمین اصالت و سلامت فیزیکی آنهاست.

همچنین، امکان مرجوع کردن کالا در صورت وجود مغایرت برای شما نیز وجود دارد. دریافت مشاوره رایگان نیز از طریق تیم متخصص این مجموعه برای مشتریان فراهم است. از این رو، جهت دریافت مشاوره و خرید شمع موتور با ما در ارتباط باشید.