آشنایی با باتری ماشین
باتری ماشین از جمله قطعات مهم و حیاتی است که نقش اساسی را در تامین و ذخیره نیرو الکتریسته دارد تا قطعات برقی خودرو بتوانند به درستی کار کنند. نبود انرژی الکتریسته لازم در این قطعه به هر دلیلی موجب نقص و اختلال در عملکرد قطعات برقی خودرو خواهد بود و در مواقعی حتی نمی‌توان ماشین را استارت زد.
قطعا با نام قطعه ای به نام باتری در خودرو آشنایی دارید و می‌دانید که این قطعه نقش موثری را در تامین نیرو مورد نیاز بسیاری از بخش های مختلف خودرو ایفا می‌کند. در تمامی خودرو های احتراق داخلی این نیرو یک انرژی الکتریکی تامین میشود که همان باتری خودرو است.
در قدیم الایام، خودرو ها برای تامین انرژی مورد نیاز برای احتراق سوخت درون موتور از جریان الکتریسته استفاده می‌شده و به مرور زمان که قطعات مختلفی از جمله استارت، چراغ، بوق، و دیگر بخش های خودرو که همگی نیاز به نیرو برق دارند به خودرو اضافه شد، باید قطعه ای در سیستم فنی خودرو قرار می‌گرفت که بتواند این جریان برق را تامین کند. حال سوال پیش می‌آید که در صورت اختلال در انتقال این جریان الکتریسته چه نواقصی در خودرو به وجود می‌آید؟
در این بخش از مقاله یدک یار قصد داریم تا به بررسی باتری ماشین و تشریح وظایف آن بپردازیم. با ما همراه باشید.
باتری ماشین چیست؟
باتری ماشین اولین و مهم ترین سیستم برق رسانی بخش های مختلف خودروست که نیرو الکتریسته را به ترتیب تامین، ذخیره، و تقسیم می‌کند. این قطعه تامین کننده و ذخیره کننده نیرو الکتریسته لازم خودروست و سرمنشا سیستم برقی ماشین می‌باشد. این قطعه قابل شارژ بوده و بسته به ولتاژ های مختلفی که دارد در خودرو های مختلف بکار می‌رود.
باتری ماشین یکی از کم دردسر ترین قطعات بکار رفته در سیستم فنی خودروست که به شدت کم استهلاک بوده و در هر حالتی به کار خود مشغول است. البته این در زمانی است که دچار مشکلی اصطلاحا باتری خالی کردن نشده باشد. بنابراین، طول عمر باتری خودرو کاملا متغیر بوده و بر اساس برند و کیفیت ساخت آن متفاوت است اما همه آنها بعد از گذشت زمانی دچار استهلاک و سولفاته شده و باید جایگزین نمونه جدید شوند.
شکل ظاهری باتری خودرو همانند جعبه ای درب دار است که وزن نسبتا سنگینی داشته و اتصالات و پیچ های مختلفی نیز بر روی آن تعبیه شده است. سلامت و کارکرد درست باتری خودرو تاثیر مضاعفی بر روی کارکرد دیگر قطعات خودرو دارد و در نتیجه، خرابی در آن موجب بروز ایرادات دیگر در بخش های دیگر ماشین میشود. لازم به ذکر است که باتری ها معمولا از نوع اسید-سرب اند، البته امروزه باتری های اتمی و خشک هم روانه بازار شده است. باتری ماشین دارای ولتاژ ۱۲ می‌باشد و این ظرفیت در بسیاری از باتری ها به همین شکل است.
باتری ماشین چه وظیفه ای دارد؟
همانطور که گفته شد، تامین نیرو برق خودرو مهم ترین وظیفه باتری است و وجود اجزای مختلفی برقی در ماشین وظیفه این قطعه را به شدت پررنگ می‌کند. بنابراین، هر جا که پای استفاده از برق به میان باشد، باتری نقش مهمی دارد و آن را از طریق ذخیره دینام تامین می‌کند. اما به طور کلی، وظایف باتری عبارتند از:
- تامین و ذخیره انرژی برای استارت زدن ماشین که شامل مازاد تولید برق آلترناتور یا همان دینام است.
- روشن کردن چراغ های خودرو و هر لامپ دیگری که در بدنه و یا کابین خودرو وجود داشته باشد بر عهده باتری است.
- روشن کردن و پخش سیستم مالتی مدیا خودرو
- روشن کردن سیستم تهویه مطبوع خودرو که شامل کولر و بخاری میشود.
- بکار انداختن تمامی علائم هشدار دهنده در پشت آمپر خودرو
علاوه بر اینها، تجهیزات برقی بسیار دیگری نیز در خودرو جود دارد که همگی با باتری ماشین روشن شده و راه اندازی می‌شوند.
باتری ماشین از چه اجزایی تشکیل شده است؟
مهم ترین اجزای تشکیل دهنده باتری عبارتند از:
- جعبه باتری
جعبه باتری همان محفظه اصلی این قطعه است که تمامی اجزای دیگر را در خود جای می‌دهد. این جعبه ای نوعی پلاستیک یا پلی پروپلن ساخته میشود و درون آن خانه هایی مجزا از یکدیگر طراحی شده که دارای برجستگی های پل ماننده بوده و تکیه گاه صفحات هستند. وظیفه اصلی جعبه باتری این است که ضربات وارده را حداقل برساند و از الکترونیت های نیز مراقبت کند.
- درپوش باتری
مهر و موم شدن باتری توسط درپوشی انجام میشود که از جنس بدنه جعبه بوده و شامل ۶ دریچه کوچک است که محل تزریق الکترود ها در آن تعبیه شده است. همچنین، سوراخ های ریز و سوزنی شکلی نیز بر روی آنها وجود دارد که محل خروج گاز های تولید شده ناشی از واکنش های شیمیایی درون خانه هاست.
- صفحات باتری
صفحات باتری بر روی پل های درون جعبه قرار گرفته و به بالای جعبه متصل شده است و در خانه های مختص به خود قرار می‌گیرند. صفحات باتری به سه دسته اصلی منفی، مثبت، و عایق یا جدا کننده تقسیم می‌شوند:
صفحات منفی
این صفحات از دو بخش اسکلت اصلی و ماده چسب یا خمیر باتری تشکیل شده است که رنگ خاکستری داشته و از سرب، کلسیم، و آنتیموان ساخته میشود. مواد فعال این صفحات نیز از جنس اکسید سرب می‌باشد.
صفحات مثبت
صفحات مثبت رنگ قهوه ای تیره یا مایل به قرمز دارند که اسکلتی همانند صفحات منفی داشته اما ماده فعال و چسبان دی اکسید سرب می‌باشد.
صفحات عایق یا جدا کننده: این بخش از متریال مختلفی از جمله فایبرگلاس، پی وی سی، کائوچو، و پشم شیشه ساخته میشود و تقریبا نقشی حائل میان قطعات مثبت از منفی را برای به وجود آوردن جریان موثر الکتریکی ایفا می‌کند. به این قطعه جداکننده باتری نیز گفته میشود.
- الکترولیت یا اسید باتری
محلول موجودی که در جعبه باتری ها وجود دارد اسید سرب است که شامل درصد های مشخصی از اسید سولفوریک و آب مقطر بوده و بعد از ترکیب و خنک شدن از منافذ درپوش درون جعبه ریخته میشود.
- ترمینال های باتری
بوشینگ های اتصال که همان ترمینال شناخته می‌شوند واسطه ای بین باتری و سیستم برقی خودرو هستند که به کابل مثبت و منفی متصل شده اند.
- نشانگر باتری
این قطعه به شکل استوانه ای است که درون جعبه باتری با یک گوی سبز رنگ در داخل آن قرار می‌گیرد و وضعیت شارژ باتری را در سه حالت شارژ، نیمه شارژ، و دِشارژ نشان می‌دهد. سطح استوانه از بیرون جعبه باتری به خوبی قابل دیدن است و زمانی که چگالی الکترولیت ها مناسب باشد، گوی روی استوانه ایستاده و به رنگ سبز تغییر می‌یابد. در غیر این صورت، رنگ آن کمتر دیده میشود.
اگر باتری در حالت دِشارژ قرار گیرد، گوی بر روی سطح استوانه ای به رنگ سیاه درمی‌آید . این نشانگر ها در باتری های اسید-سرب قرار داشته و باتری های خشک شامل نمایشگر رنگی است که حالت های مختلف شارژ باتری را در سه رنگ سبز، قرمز، و مشکی نشان می‌دهد.
- قطب های باتری
قطب های باتری از جنس سرب بوده که از یک طرف بیرون از درپوش بوده و در سمت دیگر درون مایع الکترولیت قرار می‌گیرند. دو قطب باتری به رنگ قرمز و آبی نشان داده می‌شوند که بیرون جعبه قابل دیدن است و در دو نوع منفی و مثبت بکار می‌روند.
ظرفیت ذخیره باتری چقدر است؟
ذخیره انرژی در باتری یکی از وظایف این قطعه است و در مواقعی که سیستم شارژ خودرو به هر دلیلی فعال نباشد، این انرژی ذخیره شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. ظرفیت باتری نیز حداکثر توان باتری برای تامین و انتقال انرژی است که در روزهای زمستانی، شرایط بحرانی، و نقص سیستم شارژ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ظرفیت باتری ها بنابر نوع تولید کارخانه و شرکت سازنده آن متفاوت بوده و معمولا میزان آن توسط خود کارخانه سازنده ذکر میشود.
عمر مفید باتری ماشین چقدر است؟
باتری یکی از کم استهلاک ترین قطعات خودروست اما این قطعه هم بعد از گذشت مدت زمان طولانی نیاز به تعمیر و تعویض خواهد داشت. عمر مفید باتری ماشین به طور معمول ۴ سال است و در بهترین حالت بعد از گذشت این مدت زمان نیاز به تعویض خواهد داشت.
باتری در خودرو های هیبریدی و برقی
تمامی مواردی که درباره باتری ماشین ذکر شد برای خودرو هایی با موتور های بنزینی و دیزلی و ساختار و نوع باتری بکار رفته در خودرو های هیبریدی و برقی کاملا متفاوت است. در این خودروها، باتری ها باید توان تامین شعاع حرکتی را داشته باشد و قدرت خروجی و ظرفیت ذخیره انرژی در آنها نیز فاکتور مهمی است.
این نوع باتری ها در ماشین های برقی، لیتیوم یونی است که مشابه به باتری های بکار رفته در گوشی های موبایل می‌باشد. در صورت عدم استفاده از این باتری ها، به ندرت پیش می‌آید که شارژ خود را از دست بدهند و ظرفیت آن با KWH محاسبه میشود. هر چه این ظرفیت بیشتر باشد، مسافت های قابل پیمایش با دور کامل شارژ آن نیز بیشتر خواهد بود.
البته شباهتی که باتری های خودرو های هیبریدی با بنزینی دارد این است که در صورت دِشارژ و شارژ شدن مداوم بعد از ۲ الی ۴ سال از کار خواهند افتاد.
انواع باتری خودرو
باتری ماشین از نظر نوع به تعداد مختلفی تقسیم بندی میشود که در این میان معمولا دو نوع آن بیشترین استفاده را دارد:
- باتری های اسیدی یا غیر سیلد
این نوع باتری با نام باتری های LM هم شناخته شده و حساس تر هستند چرا که نیاز به مراقبت بیشتری دارند. همچنین، باتری های اسیدی برای شرایط آب و هوایی گرم مناسب تر بوده و در زمان نیاز می‌توان به آن آب اضافه نمود. صفحات تشکیل شده باتری غیر سیلد متشکل از سرب و آلیاژ کلسیم-آنتیموان است.
تولید این نوع باتری ها به زمان های قدیمی تری برمی‌گردد و به دلیل هزینه کمتر برای تولید و قیمت پایین تر مورد استقبال افراد زیادی است.
- باتری های اتمی یا سیلد
نام اختصاری این نوع باتری های FM بوده و از حساسیت کمتری برخوردار هستند و نیاز به مراقبت های ویژه ندارند. باتری های سیلد مقاومت بیشتری در برابر اُور شارژ یا شارژ بیش از حد دارند و سریعتر شارژ می‌شوند. صفحات آن متشکل از سرب و آلیاژ کلسیم-کلسیم می‌باشد.
نقطه ضعف باتری های اتمی دشارژ شدن آنهاست که موجب نقص و از کار افتادن کامل آن میشود و نیاز به تعویض پیدا می‌کند. دلیل این است که در این باتری ها از اسید استفاده نشده و مواد فعال آن به صورت جامد و خشک هستند.
خرابی در باتری ماشین
باتری ماشین برخلاف داشتن استهلاک کم در مواقع استفاده نادرست ممکن است دچار خرابی شده و این موضوع با علائم و نشانه های مختلفی خود را بروز دهد. قطعا شنیده اید که خودرو باتری خالی کرده و استارت نمی‌خورد. این به دلیل عدم وجود انرژی ذخیره و خرابی در تامین و ذخیره برق است. برخی از مهم ترین دلایل خرابی باتری به موارد زیر اطلاق میشود:
- خاموش بودن طولانی مدت موتور خودرو و یا روشن کردن آن در فواصل کوتاه
- استفاده بیش از حد از اتصال ساز و اصطلاحا باتری به باتری کردن
حال این خرابی با علائم مختلفی خود را نشان می‌دهد که عبارتند از:
- استارت خوردن نامنظم خودرو
- تغییر شکل ظاهری باتری
- تغییر رنگ نشانگر سلامت باتری
- ماشین استارت نخورده و یا به سختی روشن میشود
- استفاده طولانی مدت از باتری
تشخیص خرابی باتری
برای تشخیص این موضوع که باتری خودرو شما ۱۰۰% خراب است و دچار مشکل جدی شده با برخی از اقدامات به راحتی امکان پذیر است. بهترین راه برای تست خرابی این است که باتری را از جای خود خارج کرده و میزان عملکرد آن را در هنگام شارژ و نگهداری از آن بسنجید.
توجه داشته باشید که اگر از خالی شدن باتری خود اطمینان ندارید توصیه میشود که از طریق باتری به باتری اقدام به روشن کردن آن نکنید.
قبل از تعویض باتری خراب بهتر است نسبت به عملکرد برخی قطعات دیگر نیز اطمینان حاصل کنید. این موارد عبارتند از:
- صحت عملکرد دینام
- چک کردن بست های باتری
- درستی کارکرد استارت
- بازبینی شمع های خودرو
- چک کردن فیوز های مربوطه
خرید باتری خودرو
اگر از خرابی باتری خودرو خود اطمینان دارید و نیاز به تعویض آن دارید، مجموعه یدک یار می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. این مجموعه دارای فروشگاه اینترنتی برای دسترسی تمامی مشتریان در سراسر کشور طراحی شده و با مراجعه به آن می‌توانید تمامی قطعات موجود مدل خودرو را مشاهده و خرید کنید.
همچنین می‌توانید از طریق شماره گیری ۱۳۰۵۰۶۰-۰۲۱ اقدام به ثبت سفارش تلفنی کنید. ضمانت اصالت قطعه و سلامت فیزیکی آن در کنار ارسال در اسرع وقت و تحویل درب منزل از جمله خدمات و ویژگی هایی است که یدم یار سعی در تامین و کسب رضایت مشتری دارد.
نظرات بسته شده است.