چرا باتری ماشین می خوابد؟ علت های خوابیدن باتری ماشین، نشانه ها و راه های پیشگیری

باتری خودرو یکی از اجزای مهم و قابل شارژ در تمامی خودروهای سواری، کامیون، خودروهای مسابقه‌ای، ماشین‌های بچگانه و انواع دیگر خودروها می باشد. باطری ماشین کار خیلی اساسی در رابطه با تامین انرژی، توان مورد نیاز برای اشتعال، راه اندازی، ایجاد روشنایی و سایر دیگر در ماشین دارد. باتری خودرو به طور کلی انرژی مورد نیاز قطعات مصرف کننده مختلف موجود در خودرو مانند ضبط ماشین را تامین می‌کند. در واقع باطری ماشین در صورت وجود سیستم شارژ فعال، نیروی الکتریکی سیستم را تامین می کند. برای آشنایی کامل با باتری خودرو، به شما توصیه می کنیم که مقاله باتری ماشین چیست را مطالعه کنید.

ما در این مقاله قصد داریم به علت های خوابیدن باتری ماشین (Why Car Battery Drains) بپردازیم تا بدانید چرا باتری ماشین می خوابد، همچنین به نشانه های خوابیدن باتری ماشین، روش های پیشگیری و راه حل جلوگیری از خوابیدن باتری ماشین خواهیم پرداخت.

اجزای مختلف باتری خودرو

جعبه باتری :

یکی از اجزای اصلی و مستطیلی شکل باتری خودرو، جعبه باتری است. این قطعه از لاستیک فشرده و پلاستیک ساخته شده و به عنوان یک عایق بسیار مهم در برابر گرما، تغییرات دمای محیط، ضربه عمل می کند. جریان الکتریکی و گرمای تولید شده به دلیل واکنش‌های شیمیایی در قسمت‌های مختلف موتور خودرو وجود دارد. یکی دیگر از وظایف بسیار مهم جعبه باتری جلوگیری از پخش ذرات جدا شده از صفحات و سایر قسمت‌های باتری خودرو است. جعبه باطری با ساختار بسته و محافظت شده خود قادر است است تمامی ذرات و مواد خارج شده از باطری را درون خود نگه دارد و از رسیدن آن‌ها به قطعات مهم ماشین جلوگیری کند.

صفحات باتری :

در هر سلول جعبه باتری ۳ صفحه وجود دارد که به صفحات جداکننده، صفحات منفی و مثبت معروف هستند. تعداد این صفحات، یکی از مهمترین مشخصات فنی در ساختار باتری خودرو است و شماره آن بر روی سطح بدنه باتری درج خواهد شد.

انواع مختلف باطری‌های ماشین

باتری ماشین از مدل اسیدی :

باتری‌های اسیدی، مدل قدیمی‌ باط‌‌ری‌ها هستند  بین راننده‌‌ها معروف‌تر هستند. امروزه هم تعداد زیادی از مصرف‌ کنندگان خاص خودشان را دارند.

علامت MAX  برای نشان دادن حداکثر و علامت  Minبرای نشان دادن حداقل در باتری اسیدی برای نشان دادن سطح الکترولیت‌ها به کار می‌رود. معمولاً این قسمت از ساختار باتری اسیدی به صوت دوره‌ای بازرسی و سرویس می‌شود و آب مقطر به باتری اسیدی اضافه می‌شود. باتری‌های اسیدی چند صفحه سربی هم دارند و به دلیل این ساختار به باتری‌های اسیدی معروف هستند. استارت نزدن صحیح خودرو یکی از مهم‌ترین علائم ضعیف شدن و خراب شدن باتری اسیدی است.

باتری اتمی ماشین :

این نوع باطری‌ها طرفداران زیادی دارد و نسل جدیدی از باتری‌های خودرو را تشکیل داده‌اند. به باتری‌های اتمی، سیلندر یا باتری‌های خشک هم می‌گویند. برعکس چیزی که بیشتر مردم فکر می کنند، باتری‌های اتمی مانند باتری‌های الکترولیت دارند. باتری اتمی به افزودن مقطر، تنظیم سطح الکترولیت و بررسی چگالی آن در باتری‌های اتمی، نیازی ندارد. این ویژگی به خاطر قدرت صفحات موجود در ساختار باتری اتمی است و یکی از فرق‌های عمده بین دو نسل باتری است. خلاصه اینکه باتری‌های هم اسید دارند.

باتری اتمی خودرو بدون اسید :

لازم به ذکر است که مدل نوع خاصی از باتری‌های اتمی وجود دارد که بیشتر در کشورهای پیشرفته دنیا رایج است. این نوع در مونتاژ برخی از ماشین‌های معروف دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع باتری‌های اتمی بسیار گران هستند و در بازار داخلی ایران تولید و حتی مصرف هم نمی‌شوند. دلیل استقبال برخی از شرکت‌های خودروساز معتبر و شناخته شده از این نوع باتری خودرو، عمر طولانی و عدم نیاز به شارژ مکرر این نوع باتری‌های اتمی است.

فرق بین باطری اتمی و باطری اسیدی

• نوع صفحات به کار رفته در ساختار باتری اسیدی نیاز به مراقبت و نگهداری دارد، اما مواد به کار رفته در ساختار باتری اتمی، نیازی به شارژ، نگهداری و افزودن آب مقطر نخواهند داشت.
• باتری‌های اتمی فقط یک درپوش دارند ولی باتری‌های اسیدی شش درپوش پر از الکترولیت‌ها می‌باشند.
• باتری‌های اسیدی به راحتی به اسید دسترسی ندارند و در مقابل باتری‌های اتمی دسترسی ندارند. 
• چون باتری‌های اتمی ویژگی‌های مثبت زیادی دارند از باتری‌های اسیدی گرانتر هستند.
• یکی از مهم ترین تفاوت‌های دو نسل باتری خودرو، نحوه اتمام عمر آنهاست. باتری‌های اسیدی یک دفعه خراب نمی شوند بلکه قبل از خراب شدن علائمی از خود بروز می دهند ولی باتری های اتمی به یکباره و بدون علامت خاصی خراب می‌شوند.
• باتری‌های اسیدی بسیار بیشتر از باتری‌های اتمی محیط زیست را آلوده می‌کنند. این فرق به علت تعداد و شکل درپوش‌های موجود بر روی باطری در این دو نوع باتری خودرو است و به دلیل تعداد درپوش‌های بیشتر محفظه نگهداری اسید در باتری‌های اسیدی، خطر ریزش و آلودگی اطراف باتری و خودرو وجود دارد. این خطر زیست محیطی یعنی آلودگی محیط با اسید، در هنگام جابجایی شدید و مشکلات فنی خودرو افزایش می‌یابد.
• یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های باتری‌های اسیدی و اتمی طول عمر آنهاست. باتری‌های اتمی حتی تا ده سال هم عمر می‌کنند. متأسفانه باطری‌های اتمی موجود در ایران معمولا در حد دو یا سه سال عمر می‌کنند.
• تعمیر و بازیابی باتری‌های اتمی بسیار راحت‌تر از باتری‌های اسیدی می‌باشد. این نوع باطری‌ها تنها در صورت افزایش غیرقابل کنترل دما از بین می‌روند و خراب می‌شوند.
• قدرت تولیدی در ماشینهایی که باتری اتمی دارند بیشتر از خودروهایی است که باتری اسیدی دارند و به دلیل منبع تغذیه بهتر و بیشتر باتری‌های اتمی، استارت زدن در این نوع خودرو‌ها آسانتر خواهد بود.
• یکی دیگر از تفاوت‌های عمده بین دو نسل باتری خودرو، محافظت و مقاومت در برابر شارژ بیش از حد است.
• یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های باتری‌های اتمی عدم نیاز به شارژ مجدد پس از خرید است. هم‌چنین ویژگی دیگر این نوع باطری‌ها، مقاومت تعریف شده در برابر شارژ بیش از حد می‌باشد. لازم به ذکر است که برخلاف باطری‌های اتمی، باتری‌های اسیدی هیچ یک از ویژگی‌های فوق را ندارند و پس از خرید نیاز به شارژ مجدد خواهند داشت.

ذخیره سازی قابل شارژ یکی دیگر از تفاوت‌های عمده بین دو نسل باتری خودرو است و به طور ضمنی در باتری‌های هسته ای تعبیه شده است، یعنی ظرفیت ذخیره سازی بالا.

خوابیدن باطری ماشین

به خواب رفتن باطری خودرو، اتفاقی عادی و معمولی برای رانندگان است. ولی امکان دارد برای بعضی از افراد این اتفاق تاکنون رخ نداده باشد و دلیل آن را ندانند. می‌بایستی بعد از به خواب رفتن باتری خودرو چه کار کنید؟ به چه نحوی می‌توانیم مانع از به خواب رفتن باتری خودرو شویم؟

در ادامه جواب این سوالات را بررسی می کنیم.

اگر باطری ماشین شما برای بار اول به خواب برود، شاید مشکل خیلی جدی نباشد و به صورت اتفاقی این مشکل به وقوع پیوسته باشد ولی اگر چند دفعه ماشین شما استارت نخورد و در واقع باتری شما بخوابد، می‌بایستی چاره‌ای بیندیشید زیرا احتمالا مشکل جدی‌ است و باید آن را جدی بگیرید.

در ادامه این مقاله دلیل به خواب رفتن باطری ماشین را بیشتر نقد و بررسی می‌کنیم. همچنین در ادامه از دلیل خالی شدن باطری خودرو اطلاع می‌یابید و می‌توانید از به خواب رفتن باتری خودرو جلوگیری کنید.

مقصود از به خواب رفتن باطری خودرو چه چیزی است؟

به خواب رفتن باطری خودرو یکی از معمول ‌ترین معضلات سیستم برق رسانی خودرو می‌باشد که با عناوین دیگری مثل مردن باطری، خوابیدن باطری، خالی کردن باطری یا دشارژ شدن باطری هم عنوان می‌شود. مهم‌ ترین و اصلی‌ترین دلیل ایجاد این مشکل خالی شدن شارژ باطری خودرو است. 

تصور کنید به سفر بیرون از کشور رفته اید و پس از ده روز به خانه خود برمی‌گردید و صبح فردا قصد دارید سرکار بروید، درون خودرو نشسته و استارت ماشین را می‌زنید ولی خودرو روشن نمی‌شود و این یعنی همان به خواب رفتن باطری اتمی خودرو اتفاق افتاده است.

نشانه‌های به خواب رفتن و خالی شدن باطری خودرو

مسأله به خواب رفتن باطری خودرو بیشتر از هر چیزی، پس از روشن نشدن موتور خودرو یا استارت نخوردن آن معلوم می‌شود. هر چند این مشکل ممکن است به علل دیگری مثل خراب شدن سیستم استارت خودرو یا وجود اشکال در دینام آن هم پیش آمده باشد.

در هر صورت عیب و ایراد روشن نشدن موتور خودرو در زمان استارت زدن آن به دلیل وجود عیب و ایراد در سیستم برق ‌رسانی خودرو است. ولی به چه نحوی باید تشخیص دهیم که دلیل اصلی عدم روشن شدن موتور خودرو وقتی که استارت می‌زنیم، به خواب رفتن باطری خودرو است و این مساله به اجزای دیگر موجود در سیستم برق ‌رسانی اتومبیل مربوط نمی‌شود؟

نکته مهم این است که باید توجه داشته باشید که بیشتر راننده‌ها به خواب رفتن شدن باطری خودرو را به این گونه توصیف می‌کنند که قادر نیستند ماشین خود را روشن کنند. پس اگر شما در حین رانندگی می‌بینید که باطری شما تمام شده است، به احتمال زیاد شارژ رسانی ماشین شما با مشکل مواجه شده است.

چگونه اطمینان حاصل کنیم که باتری خودرو به خواب رفته است؟

اگر اطمینان دارید دینام خودروی شما حتما و صد در صد سالم است ولی موتور ماشین شما پس از استارت خوردن روشن نمی‌شود، اشکال اصلی خودروی شما به احتمال زیاد از سیستم استارت آن است که این مشکل هم ممکن است که به باطری خودرو و اشکالات رایج وابسته به آن مرتبط باشد.

قطعا یکی از ایرادهای ممکن به خواب رفتن باطری خودرو است. از مهم‌ترین علائم ظاهری معمول که می‌تواند به خواب رفتن باطری ماشین را نشان دهد پخش صدایی شبیه به تلق تلق زمان استارت زدن خودرو است. موتور ماشین روشن نمی‌شود و پس از مدتی معمولا سر و صدا هم دیگر شنیده نمی‌شود.

برای حصول اطمینان از این که آیا باطری خودرو شما به خواب رفته است و خالی شده است و یا اینکه دینام ماشین شما مشکل دارد، موتور خودرو را با هل دادن روشن کنید. پس از انجام این کار و پس از اینکه ماشین شما روشن شد، تمام سیم‌های وصل شده به باطری ماشین خودرا بکنید و کمی منتظر بمانید و تحمل کنید. اگر دینام خودروی شما نتواند سیستم برق ‌رسانی خودرو را شارژ کند موتور ماشین شما فقط پس از گذشت لحظه‌ای کوتاه خاموش می‌شود. اگر ماشین شما خاموش شد نتیجه بگیرید که مشکل استارت نخوردن ماشین و عیب و ایراد از دینام خودرو و یا سایر اجزای سیستم برق‌ رسانی خودروی شما است نه از باطری ماشین. در صورتی که پس از هل دادن و روشن شدن ماشین و پس از جدا کردن سیم‌های متصل به باطری، موتور خودرو روشن بماند و کار کند، به احتمال زیاد عیب و مساله روشن نشدن موتور از باطری خودروی شما است. البته می‌بایستی به این نکته دقت داشت که به طور کل به خواب رفتن باطری خودرو با خراب شدن باطری کاملا متفاوت است و این دو موضوع را نباید یکی بدانید.

علل به خواب رفتن و خالی شدن باتری خودرو

دلیل به خواب رفتن باطری خودرو یکی دو تا نیست بلکه عوامل متعددی دارد که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت ولی به طور کلی می‌توانیم دلیل به خواب رفتن باطری خودرو را به سه گروه تقسیم کنیم: گروه اول مربوط به مشکلات اساسی باطری است، گروه دوم به مشکلات سیستم الکتریکی مربوط می‌شود و گروه سوم اشتباهات ساده‌ای است که افراد آنها را انجام می‌دهند. بعضی از وقت‌ها می‌توان در منزل دلیل به خواب رفتن و دشارژ شدن باطری خودرو را فهمید، ولی در بیشتر حالات شما باید ماشین را به یک تعمیرگاه ببرید.

برخی از معمول ترین عللی که یک باطری ماشین را خالی می‌کند گزینه‌های زیر است:

1. اتصالات شل و فاسد شده باتری ماشین
2. تخلیه الکتریکی مداوم باطری ماشین
3. مشکلات شارژ شدن باطری ماشین
4. مصرف زیاد برق در خودرو
5. تغییرات آب و هوایی محیطی که ماشین در آنجا است.

یکی دیگر از دلیل‌های به خواب رفتن باتری خودرو رانندگی‌هایی با زمان‌های کم است. رانندگی‌های کم و با تعداد زیادی توقف و شروع مجدد به باطری ماشین شما آسیب می‌رساند چرا که باطری ماشین در زمانی که ماشین روشن است شارژ می‌شود. بعد از روشن کردن ماشین می‌بایستی اجازه دهید زمان لازم برای شارژ شدن باطری فراهم شود. در ادامه به تحلیل و نقد این علل می‌پردازیم.

۱- کارکرد نادرست دینام دلیل به خواب رفتن باتری خودرو :

یکی از مهمترین دلایل به خواب رفتن باطری خودرو، کارکرد نادرست دینام خودرو است. یعنی در صورتی که دینام خودرو وظایف خودش را به درستی انجام ندهد قسمتی از این وظایف را باید باطری خودرو انجام دهد. اگر دینام خودرو نارسایی داشته باشد و به خوبی کار نکند، باطری خودرو دیگر به عنوان یک محل سیو کردن انرژی که نقش اصلی اش تامین انرژی مورد نیاز برای استارت زدن خودرو است عمل نمی‌کند و در واقع باطری خودرو نقش‌های دینام خودرو را بر عهده خواهد گرفت و فشار بیشتری بر باطری ماشین وارد می‌شود. نتیجه می‌گیریم که انرژی سیو شده در باطری هم زودتر از حالت عادی خالی می‌شود. از طرف دیگر انرژی خالی شده، دوباره پر نخواهد شد. بنابراین قطعی است که در این حالات، باطری خودرو به خواب برود. دلیل اصلی این اتفاق این است که باطری خودروها بیشتر از هر چیز به عنوان یک محل سیو انرژی برای تامین نیروی استارت خودرو کاربرد دارند و برای اینکه به صورت طولانی مدت کار کنند، طراحی و ساخته نشده‌اند. به همین دلیل، کار کردن طولانی مدت و مداوم یک باطری ممکن است به تخلیه شدن شارژ آن و خراب شدن باطری منجر شود.

در صورتی که سیستم شارژ باطری یک خودرو به هم بخورد و دارای ایراد باشد، انرژی مورد نیاز برای کار کردن باطری خودرو تامین نخواهد شد و پس از مدتی کوتاه باطری خراب خواهد شد. البته شاید از همان ابتدا باطری به طور کامل خراب نشود ولی کم کم میزان شارژ کمی را نگه خواهد داشت.

۲- خورده شدن و پوسیده شدن کابل‌های وصل شده به باطری :

از علت‌های دیگر و از معمول ترین دلایلی که باعث خراب شدن باطری خودرو و دشارژ شدن شارژ موجود در باطری ماشین می‌شود پوسیده شدن کابل‌های متصل به باطری ماشین (کابل‌هایی که باطری را به موتور ماشین یا قسمت‌های دیگر ماشین وصل می‌کنند) یا قطع شدن آنها است. بنابراین در صورتی که با مشکل استارت نخوردن خودرو مواجه شدید باید قبل از انجام هر عملی، کابل‌ها و راه‌های ارتباطی باطری خودرو با بخش‌های دیگر سیستم استارت را چک کنید و از صحیح و سالم بودن آنها اطمینان حاصل کنید.

۳- روشن ماندن چراغ‌های ماشین :

روشن ماندن چراغ‌های داخلی یا بیرونی خودرو به مدت زیاد، از دلایل دیگر و از دلایل معمول و رایجی است که در بسیاری از اوقات باعث خالی شدن شارژ باطری خودرو می‌شود. تعدادی از رانندگان که حواس پرت هستند، شب‌ها پس از پارک کردن خودروی خود یادشان می‌رود که باید چراغ‌های داخلی یا بیرونی ماشین را خاموش کنند. این گروه از راننده‌ها دفعه بعدی که بخواهد ماشین را روشن کنند و با ماشین رانندگی کنند به یکباره متوجه می‌شوند که دیگر ماشین آنها روشن نمی‌شود و استارت نمی‌خورد. در این وضعیت مشکلی که پیش آمده این است که در شب قبل بیشتر شارژ باطری خودرو برای روشن نگه داشتن چراغ‌های آن صرف شده است و باطری دشارژ شده  است و این باطری خالی نمی‌تواند انرژی لازم برای استارت زدن خودرو را تامین کند.

البته ممکن است فقط بی حواسی و حواس پرتی راننده این مشکل را ایجاد نکند بلکه وجود مشکل وعیب در سوییچ چراغ‌های داخلی و خارجی خودرو دلیل روشن ماندن چراغ‌ها و تخلیه شدن باطری ماشین باشد. در واقع این عیب و ایراد در سوییچ باعث می‌شود که چراغ‌های داخلی یا خارجی خودرو به صورت خود به خود روشن شوند و همه انرژی موجود در باطری را مصرف می‌کند. نتیجه می‌گیریم که روشن ماندن چراغ‌های جلو و چراغ‌های داخلی خودرو از مهم‌ترین دلایل به خواب رفتن باطری خودرو هستند. هر موقع که از ماشین خواستید بیرون بروید، حتما از خاموش بودن چراغ‌ها اطمینان حاصل نمایید. هر چند برخی از چراغ‌ها به نحوی طراحی شده‌اند که بعد از گذشت مدت زمان کوتاهی، خاموش خواهند شد. اما گاه به دلیل مشکل فنی، ممکن است چراغ‌ها روشن بمانند و موجب خالی شدن باطری خودرو شوند.

۴- ضعیف شدن باطری :

باطری ضعیف به احتمال زیاد شارژ رسانی مناسبی را نمی‌تواند به انجام برساند و همین مسأله باعث به خواب رفتن باطری خودروی شما شود که همین امر هم باعث می‌شود کم ترین مصرف باطری، منجر به تخلیه آن شود.

۵- تخلیه‌ شدن بار الکتریکی :

پیدا کردن سیم ‌کشی معیوب و آسیب دیده در درون ماشین کار ساده ای نیست و بسیار دشوار می‌باشد، ولی همین سیم کشی معیوب ممکن است دلیل به خواب رفتن باطری خودرو شما شود. سیم کشی برق مشکل دار ماشین ممکن است به صورت خود به خود رادیو و یا چراغ‌ها را روشن کرده و باعث خالی شدن باطری اتومبیل شوند.

برای شناسایی مکان نشت باطری یا برق دزدی خودرو، با یک باطری کاملا شارژ شده شروع کنید. اطمینان حاصل کنید که چراغ‌های داخل و بیرون ماشین و رادیوی آن خاموش هستند. شارژر تلفن،  جی پی اس  یا لپ تاپ را از آن جدا نمایید. درب‌ها را ببندید و خلاصه هر ابزاری که باطری مصرف می‌کند را جدا یا خاموش کنید.

۶- هوای بسیار گرم و یا سرد :

هوای بسیار گرم یا بسیار سرد روی کارکرد باطری تازه موثر نیست، ولی ممکن است باعث سبب خالی شدن یک باطری ضعیف و کارکرده شود. اینطور بگوییم بهتر است که هوای گرم و سرد باطری ضعیف و مستعد خرابی را با سرعت بیشتری به سمت خراب شدن کامل و غیر قابل استفاده شدن سوق می‌دهد.

باطری‌ها در فصل زمستان و در شهرهای سردسیر بیشتر استفاده می‌شوند و این دلیلی است برای به خواب رفتن و دشارژ شدن باطری خودرو در این فصل. به طور معمول هنگامی‌ که دمای هوا به زیر صفر کاهش می‌یابد باطری‌ها کم کم عیب‌های خود را بروز می‌دهند.

دلیل به خواب رفتن باطری خودرو صفر

یک باطری نو با شارژ باطری در حالت عادی می‌بایستی حتی تا چهارده روز و بدون شارژ مجدد از طریق دینام ، شارژ خود را به صورت کامل نگه دارد. در عین حال شارژ باطری خودروی نو هم در طول مدت چند ماه استفاده نکردن از آن خالی می‌گردد. اگر خودرو خود را با یک باطری نو و شارژ شده در جایی پارک کرده و از آن چند ماه استفاده نکنید، به احتمال فراوان آن خودرو روشن نمی‌شود. در این صورت و با وقوع این مشکل، می‌بایستی شما باطری خودرو را شارژ مجدد کنید و یا اینکه باطری جدیدی بخرید و باطری نوی بلااستفاده خود را با باطری نویی که شارژ دارد جایگزین کنید. می‌بایستی دقت کنید که که میزان نگهداری شارژ توسط باطری خودرو، به تعداد اجزا و مواردی از ماشین که در هنگام خاموش بودن ماشین هم به انرژی نیاز دارند، بستگی دارد. اجزایی از قبیل سیستم تهویه، چراغ جلو، دزدگیر خودرو و … در هنگام خاموش بودن خودرو هم شارژ باطری را مصرف می‌کنند.

به هر میزانی که دیرتر به فکر رفتن پیش خودروی خود بیفتید و زمان بیشتری از باطری ماشین استفاده نکنید، باطری ماشین شما بیشتر در معرض به خواب رفتن قرار خواهد گرفت. این انتظار نادرستی است که برخی از رانندگان دارند که بعد از چند هفته کار کار نکردن ماشین باید کماکان شارژ باطری حفظ شده باشد. اگر باطری خودروی شما نتواند انرژی لازم به منظور روشن کردن موتور را تولید کند، شما می‌بایستی یک باطری نو بخرید.

روش‌های پیشگیری از به خواب رفتن باطری خودرو

۱- جدا کردن سر باطری هنگامی که ماشین برای مدت طولانی پارک است :

اگر باطری خودروی شما به طور کامل سالم است و هیچ گونه عیب و ایرادی ندارد می‌تواند حدودا به مدت پانزده روز شارژ نگه دارد البته نگهداری شارژ به مدت پانزده رز منوط به این است که تمام دستگاه‌هایی مانند ضبط ماشین که انرژی مصرف می‌کنند، خاموش باشند. اگر به هر دلیلی خودروی خود را به مدت طولانی پارک می‌کنید و از آن استفاده نمی‌کنید، باید باطری خودرو را از آن جدا کنید و بیرون بیاورید، البته می‌توانید کابل برق را از خود باطری جدا کنید. جدا کردن سر باتری خودرو نیز از به خواب رفتن باطری پیشگیری می‌کند.

۲- خاموش کردن همه چراغ‌ها و لوازم الکتریکی :

باطری‌های ماشین به نحوی ساخته شده‌اند که هر زمانی که ماشین خاموش بود، قادر باشند چراغ‌های جلو، چراغ‌های داخلی و سایر قطعات ماشین را روشن کند، ولی نباید هیچ موقع فراموش کنیم که باطری‌های ماشین ظرفیت بسیار محدودی به منظور انجام این کارها دارند. مثلا باطری ماشین می‌تواند چراغ داخل ماشین را برای چند لحظه روشن کند تا راننده یا سایر سرنشینان در تاریکی شب بتوانند داخل ماشین را به خوبی ببینند و احتمالا سیله خود را از داخل ماشین بردارند. اگر قرار باشد تا این حد از باطری ماشین برای روشنایی استفاده شود مشکلی نیست ولی وقتی چراغ داخل یا بیرون ماشین قرار باشد تا صبح روشن بماند معلوم است که شارژ باطری ماشین تخلیه می‌شود. همچنین باید کابل‌های متصل به چراغ‌ها و ضبط و … هر چند وقت یک بار چک شوند تا در صورت وجود مشکل احتمالی در آنها، مشکل برطرف شود.

۳- باطری اسیدی را تست و نگهداری کنید :

اگر باطری ماشین شما به خواب رفته باشد ولی هیچ یک از چراغ‌های جلو یا چراغ داخلی و ضبط و … روشن نباشند، مورد دیگری که باید چک کنید خود باطری ماشین می‌باشد. مشکل خیلی از باطری‌های ماشین با یک تعمیر ساده رفع می‌شود.

در صورتی که باطری شما پلمپ نیست و قابل رؤیت است باید با چشم خود نگاه کنید و ببینید آیا تک تک سلول‌های باطری به شکل صحیح پر از الکترولیت هستند یا نه. در صورتی که داخل سلول را دیدید و متوجه شدید که سطح الکترولیت از بالای صفحات کاهش یافته و پایین رفته است باید نتیجه بگیرید که مشکلی در حال رخ دادن است.

برای چک و بررسی باطری خود، شما می‌توانید ازبا یک وسیله با قیمت پایین به نام هیدرومتر کنید. این وسیله شما را قادر می‌کند که وزن مخصوص الکترولیت را در هر جا (سلول) چک کنید. در صورتی که پس از شارژ کردن کامل باطری ماشین خود متوجه شدید که سطح الکترولیت در یک یا چند سلول کم است، باید باطری خود را با یک باطری نو تعویض کنید.

۴- بررسی اتصالات باطری اتومبیل گشاد یا فاسد شده :

اگر باطری ماشین خود را بررسی کردید و دیدید اطراف پایانه‌های باطری، کابل‌ها یا اتصالات خوردگی وجود دارد. در بعضی از موارد احتمال دارد این خوردگی‌ها جزئی باشند و یا حتی خیلی بزرگ باشند. اگر در پایانه‌های باطری و اتصال دهنده‌های کابل خوردگی وجود داشته باشد، موتور استارت نمی‌تواند از باطری جریان ایجاد کند و سیستم شارژ هم نمی‌تواند به درستی باطری را خاموش کند.

۵- پوسیدگی و خورده شدن کابل اتصالات را برطرف کنید :

برای برطرف کردن مشکل خوردگی باطری به مقداری جوش شیرین، مقداری آب و برس محکم نیاز دارید تا با آنها باطری ماشین خود را تمیز کرد. البته در حین انجام این کار باید توجه داشته باشید که جوش شیرین به داخل باطری وارد نشود. البته خورده شدن‌های روی باطری را هم می‌توانید از روی قطب‌های باطری و اتصالات کابل به وسیله کاغذ سنباده یا  وسیله دیگری جدا کنید. با انجام این کارها، پایانه‌ها و قطب‌های باطری تمیز شده و اتصال الکتریکی مناسب تر خواهد شد.

۶- خنک نگه داشتن باتری خودرو :

چون گرما یکی از دلایل مهم به خواب رفتن باطری خودرو و خالی شدن شارژ آن است خودرو را در محلی با دمای پایین و دور از آفتاب (مثلا در سایه درخت یا سایه دیوار) پارک کنید. پارک ماشین در محلی خنک در وهله اول صرفه اقتصادی دارد چرا که از به خواب رفتن باطری خودرو شما پیشگیری می‌کند و در وهله بعدی به موجب می‌شود که داخل ماشین و صندلی‌ها خیلی گرم و اذیت کننده نباشند.

۷- تمیز نگه داشتن همیشگی باطری :

وجود گرد و غبار و گریس و روغن بر روی باطری خودرو موجب گرم شدن باطری و به خواب رفتن و خراب شدن باطری خودرو شما می‌گردد. همیشه با یک دستمال تمیز روی باطری را تمیز کنید تا باطری شما زودتر از موعد خراب نشود. نکته دیگر اینکه همیشه می‌بایستی از قرار گرفتن صحیح باطری خودروی خود مطمئن باشید.

دلایل به خواب رفتن باطری اتمی خودرو و راه‌های پیش گیری از آن

طول عمر مفید باطری‌های ساخت ایران چیزی حدد یک و نیم تا سه سال و طول عمر مفید باطری کره ای بین سه تا پنج سال است و پس از گذشت این زمان حتی اگر در ظاهر به درستی کار کنند نیز می‌بایستی تعویض شوند. باطری جزء مهمی در خودرو است و اگر خراب شود می‌بایستی در سریع ترین زمان ممکن آن را تعویض کرد و یا اینکه لااقل آن را شارژ مجدد کرد.

برخی از دلایلی که سبب به خواب رفتن باطری اتمی خودرو می‌شوند عبارتند از  :

• راننده فراموش کند که پس از پارک کردن خودرو چراغهای جلوی ماشین خود را خاموش کند.
• راننده چراغ داخل ماشین را روشن کند و فراموش کند که پس از پارک کردن خودرو، آن‌ها را خاموش کند. این اشتباه بسیار زیاد رخ می‌دهد زیرا در بسیاری از خودروها، چراغ داخل ماشین با باز شدن در خود به خود روشن می‌شود و پس از خاموش کردن ماشین با کمی تأخیر به صورت خودکار خاموش می‌شود. بنابراین راننده‌ها نمی‌فهمند که چراغ را روشن گذاشته اند و به امید این که چراغ به صورت خودکار خاموش خواهد شد ماشین را در همان وضعیت رها می‌کنند و می‌روند.
• قطب‌های باطری اتمی خودرو دچار پوسیدگی شوند.
• کابل به باطری ماشین شما وصل نباشد.
• سوئیچ خودرو با اینکه آن را جدا کرده اید، باز بماند.
• در سیستم شارژ خودرو ( دینام یا دیود دینام خودرو ) اشکال پیش بیاید و سبب شود به طور مجدد سیستم شارژ نتواند شارژ باطری را پر کند.
• باطری اتمی خودرو کهنه شود و همین امر سبب شود که نتواند شارژ را به طور کامل نگه دارد.

با باطری به خواب رفته خودروی خود چه کنیم؟

برای رفع این مشکل به صورت موقتی و روشن شدن خودرو، سه راه حل وجود دارد که آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

۱- محکم کردن اتصالات شل :

اگر ماشین شما استارت نمی‌خورد بهتر است پیش از انجام هر کاری اتصالات باطری را بررسی کنید. یعنی تلاش کنید از این موضوع مطمئن شوید که محل اتصال سیم‌های باطری شل نباشند. اگر بررسی کردید و دیدید شل هستند آنها را سفت و کاملا محکم کنید و خودرو را روشن کنید.  برای حفظ ایمنی در هنگام سفت کردن سیم‌ها از دستکش لاستیکی که یک عایق در برابر جریان الکتریکی محسوب می‌شود بهره ببرید. اگر محل اتصال سیم‌ها به باطری خودرو بدون ایراد باشد و سفت باشد ولی خودرو کماکان استارت نخورد و ماشین روشن نشود، راه حل بعدی را امتحان کنید. 

هر چند لمس کردن سر باطری با دست شما را دچار شوک نمی‌کند چرا که جریان باطری تنها ۱۲ تا ۱۴ ولت است. با وجود این اگر یک فلز را به سر باطری بزنید و آن فلز به ماشین بخورد، یک جرقه شدید پیش می‌آید که می‌تواند موجب آسیب دیدن خودتان یا مشتعل کردن گاز هیدروژن شود و انفجاری پیش بیاید. به همین دلیل اگر اینکار را با دقت زیادی انجام دهید و تمام مسائل ایمنی را رعایت کنید. البته در صورتی که به متخصص دسترسی دارید بهتر است به او بگویید که این کار را برای باطری ماشین شما انجام دهد.

۲- باطری به باطری کنید (اصطلاحا عمل جامپ استارت را انجام دهید) :

کار دوم که یکی از معمول ترین راه‌های حل موقتی مشکل به خواب رفتن باطری خودرو است جامپ استارت کردن خودرو یا باطری به باطری کردن خودرو است. در این روش به کمک باطری یک خودروی دیگر موتور خودروی با باطری خراب را روشن می‌کنیم. به بیان دیگر از طریق اتصال باطری سالم به باطری دشارژ شده از طریق کابل جامپر، باطری دشارژ شده را کمی شارژ می‌کنیم. برای انجام این کارهر دو خودرو را روبروی یکدیگر بگذارید و بعد از آن کابل باطری به باطری را بیاورید و قطب مثبت باطری سالم را به قطب مثبت باطری معیوب و همچنین قطب منفی باطری سالم را به قطب منفی باطری معیوب متصل کنید و سپس استارت بزنید.

اگر از روش باطری به باطری برای روشن کردن خودروی دارای باطری معیوب استفاده کنید بهتر است از کابل‌های مناسب و باکیفیت بهره بگیرید زیرا نوسانات جریان الکتریکی می‌تواند آسیب‌های جدی در باطری خودروی معیوب ایجاد کند. نکته مهم در اینجا این است که تفاوت آمپراژ ایجاد شده میمکن است منجر به آتش گرفتن خودرو شود و صاحب خودرو را حسابی گرفتار کند. پس  همیشه تلاش کنید در زمان باطری به باطری کردن خودرو از کابل‌های مناسب بهره بگیرید.

۳- هل دادن خودرو :

خودرویی که باطریش کار نمی‌کند را هل دهید تا روشن شود، بعد از آن سیم‌های باطری را بردارید اندکی تحمل کنید و در صورتی که دینام قادر به شارژ سیستم نباشد، خودرو پس از مدت کوتاهی خاموش خواهد شد و مشخص می‌شود که عیب و ایراد از باطری ماشین نیست. البته به این نکته توجه داشته باشید که همیشه ماشینی که باطری آن خوابیده است با هل دادن روشن نخواهد شد چرا که با هل دادن، نیروی محرکه کافی به دینام خودرو منتقل نمی‌شود و قدرت شارژ باطری را ندارد.

زمان لازم برای شارژ شدن باطری ماشین با دینام

ماشین شما میزان زیادی برق به منظور راه اندازی احتراق و دستگاه‌های الکتریکی لازم دارد. در صورتی که انرژی لازم برای این کارها از باتری تأمین شود، خیلی زود آن انرژی به پایان می‌رسد. پس ماشین شما می‌بایستی یک باتری شارژ شونده و یک قطعه‌ای برای شارژ آن باطری شارژ شونده داشته باشد که بتواند آن را مکررا شارژ کند. یکی از مهم ترین مباحث در این حیطه، مدت زمان شارژ شدن باطری ماشین است.

زمان شارژ شدن باطری ماشین چند دقیقه است؟

مدت زمان شارژ ماشین اولا به این بستگی دارد که ماشین از قبل چقدر شارژ داشته و ثانیا سرعت ماشین چقدر است بستگی دارد. در صورتی که مثلا دور موتور ماشین شما زیاد باشد، دینام ماشین شما، باطری را زودتر شارژ می‌کند. در صورت رانندگی در بزرگراه، در زمانی حدود نیم ساعت باطری ماشین شما شارژ خواهد شد اما در صورتی که در داخل شهر رانندگی کنید، شارژ باطری ماشین توسط دینان حدود یک ساعت به طول می‌انجامد. در حالتی هم که ماشین درجا کار کند یعنی بیکار باشد و حرکت نکند، دینام ماشین تا ۱۴ ولت برق تولید کند و باتری ماشین هم تا هشتاد درصد پر می‌شود. البته این زمانهایی که ذکر کردیم در باطری‌های مختلف و دینام‌های متنوع، متفاوت است.

نکاتی که بر مدت زمان شارژ باطری ماشین موثر است:

• وضعیت باتری: اگر باتری به طور صحیح نگهداری شود و میزان اسید سولفوریک و آب آن به اندازه باشد، نسبت به باطری مشکل‌دار سریع‌تر شارژ می‌شود.
• میزان ولتاژ و اندازه باطری : شارژ باطری ۱۲ ولتی طبیعتا نیاز به زمان کمتری نسبت به باتری ۲۴ ولتی دارد.
• قدرت منبع شارژ یا همان شارژر: یک منبع شارژ با قدرت بالا قادر است که در زمانی حدود ۴ یا ۵ دقیقه باتری را پر کند. اما در صورتی که شارژ باتری ضعیف باشد، حتی یک روز طول می‌کشد تا یک باتری معیوب شارژ شود.
• دور موتور ماشین: هر چقدر دور موتور ماشین بیشتر باشد، باتری ماشین نیز به سرعت شارژ می‌شود.
• اندازه دینام: هر دینامی که قادر به تولید انرژی بیشتری است و بار زیادی ندارد، سریعتر باتری را شارژ می‌کند.
• آب و هوا : هر چه قدر که هوا سردتر باشد زمان شارژ شدن باطری نیز بیشتر خواهد بود. در هوای سرد بازدهی ماشین هم کاهش خواهد یافت.

نکته‌ای که وجود دارد این است که برای شارژ باطری ماشین به جز دینام ماشین از شارژرهای خانگی هم استفاده کرد که معمولاً قدرتی معادل ۳٫۷ کیلو وات یا ۷ کیلو وات دارند. البته شارژرهای با قدرت ۲۲ کیلو وات هم وجود دارند که استفاده از آنها به برق سه فاز نیاز دارد که  بسیار کم یاب و گران هستند.

سخن آخر

هر چند هر باطری طول عمری دارد، ولی شما می‌توانید با نگهداری و بهره گیری درست از آن، طول عمر باطری خودرو را افزایش دهید و جلوی دشارژ شدن باطری را بگیرید. اگر باطری ماشین شما به دفعات زیاد خالی می‌کند، مطمئن باشید که به زودی باتری شما از بین خواهد رفت.

حرف اصلی این مقاله این است که می‌بایستی بدانید که باتری خودرو جزئی مهم از یک خودرو است که عملکرد درست خودرو منوط به آن خواهد بود. پس لازم است که در صورتی که هر یک از علل به خواب رفتن باطری خودرو پیش آمد و باطری بلااستفاده شد، هر چه سریع تر نسبت به رفع آن اقدام نمایید.