تسمه دینام چیست؟

از ابتدای اختراع خودرو، موتورهای خودروها تسمه و قرقره‌هایی داشتند که نیرو را به اجزای مختلف خودرو انتقال می داد. در کل چهار نوع تسمه در موتورهای خودروها وجود دارد. تسمه دینام یا تسمه پروانه یا تسمه مارپیچ و تسمه تایم.

اکثر خودروها دارای یک تسمه تایم دندانه دار در موتور هستند که این تسمه، کلید عملکرد کلی موتور شما است. این تسمه ممکن است آب، پمپ روغن و سایر قطعات کلیدی را به حرکت درآورد. در این مقاله به بررسی تسمه دینام می پردازیم. تسمه دینام انرژی را به اجزای حیاتی خودروی شما منتقل می‌کند. تسمه سرپانتین یا همان تسمه دینام یک تسمه بلند و پر پیچ و خم است که برق لازم دینام، پمپ فرمان، تهویه مطبوع و در برخی موارد پمپ آب شما به واسطه آن تامین می‌شود.

خودروهای قدیمی برای بسیاری از قطعات، تسمه جداگانه داشتند. اگر چه خودروهای قدیمی این مزیت را داشتند که هر تسمه را می‌شد به‌صورت جداگانه تعویض کرد، اما معایب زیادی هم وجود داشت و این خودروها با فرسوده شدن هر یک از تسمه‌ها، به خطر می‌افتادند. اکنون که بسیاری از خودروهای جدید دنیا از یک تسمه واحد استفاده می‌کنند بسیار مهم است که بازرسی‌های منظم برای اطمینان از سالم بودن همین یک تسمه دینام انجام شود.

اما در کل سالم بودن همان تسمه ها نیز بسیار در خودرو حائز اهمیت است. یدک یار برای ارائه ی بهتر خدمات به شما عزیزانی که وارد این صفحه شده اید، پیشنهاد مینماید که حتما سری به بخش خرید تسمه دینام در بخش خرید لوازم یدکی یدک یار بزنید و قیمت ها را با باقی فروشگاه ها مقایسه نمایید.

هر چند وقت یکبار یک تسمه دینام نیاز به تعویض دارد؟

تسمه‌های دینام به دلیل پیشرفت در فناوری لاستیک، دوام بسیار طولانی‌تری نسبت به قبل دارند. در شرایط ایده‌آل، یک تسمه دینام باید به طور متوسط ​​بین ۱۰۰۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰۰ کیلومتر به درستی کار کند. با این حال، برخی از تسمه‌ها به صورت دستی کشیده می‌شوند و ممکن است نیاز به تنظیم داشته باشند. برخی دیگر دارای مکانیزم خودکششی هستند که ممکن است به مرور زمان دچار سایش شوند و ممکن است نیاز به سرویس داشته باشند. یک نکته را باید به خاطر بسپارید که در بیشتر موارد، اگر تسمه پاره شود، خودرو از حرکت باز می‌ایستد.

بیشتر خودروها چند تسمه دارند؟

امروزه در اکثر خودروها به جز تسمه تایم، یک تسمه دینام به جای همه تسمه‌های لازم در خودرو وجود دارد. برخی از خودروهای سواری ممکن است یک تسمه اضافی برای برخی از لوازم جانبی خاص خود داشته باشند، اما در آن صورت هم تسمه دینام بخش عمده‌ای از کار را انجام می‌دهد.

تسمه دینام رایج ترین نوع تسمه در خودروهای امروزی است. این تسمه عملکرد اکثر قسمت‌های ماشین شما را کنترل می‌کند. در عوض، خودروی شما ممکن است دارای یک سری تسمه‌های V-V (که به عنوان تسمه فن یا کولر نیز شناخته می‌شود) باشد.

با گذشت زمان چه اتفاقی برای تسمه دینام ممکن است بیفتد؟

آنها می‌توانند ببرند، ساییده شوند و یا ترک بخورند. تسمه دینامی که مدت‌هاست تعویض نشده،  همچنین می‌تواند شروع به ایجاد صدا یا اصطلاحا جیغ زدن کند، چرب و یا ناهماهنگ شود، در این صورت این قطعه نیاز به تعویض دارد. یک تسمه دینام قدیمی حتی می‌تواند پاره شود و شما را در خیابان رها کند.

فایده تعویض تسمه دینام چیست؟

رانندگی با یک تسمه دینام قدیمی، فاجعه ای است که در انتظار وقوع است زیرا انرژی بیشتر لوازم جانبی موتور را همین تسمه تامین می‌کند. این بدان معناست که وقتی تسمه شما بریده می‌شود، همه چیز از پمپ فرمان گرفته تا دینام و کولر از کار می‌افتد.

علاوه بر کار نکردن موقتی قطعات، این قطعات ممکن است به شدت آسیب ببینند. در حالت بدبینانه با بریده شدن تسمه دینام حتی موتور هم ممکن است آسیب بسیار شدیدی را متحمل شود. با تعویض دوره ای تسمه دینام خود، می‌توانید احتمال این مشکلات را به حداقل برسانید.

برای بازرسی تسمه دینام خود وقت بگذارید. بازرسی سالانه خودرو یا بازرسی بصری تسمه دینام در حین تعویض روغن راه خوبی برای فهمیدن وضعیت فعلی تسمه شما است و در عین حال به شما ایده می‌دهد که چه زمانی نیاز به تعویض دارد.

کشنده تسمه اتوماتیک چیست و هنگام تعویض تسمه، تعویض آن چه فایده‌ای دارد؟

بسیاری از وسایل نقلیه امروزی مجهز به یک دستگاه خود کششی به نام کشنده اتوماتیک تسمه دینام هستند. این دستگاه به گونه‌ای طراحی شده‌ است که مقدار کشش از پیش تعیین ‌شده‌ای را روی تسمه دینام نگه می‌دارد تا تسمه دینام به درستی کار کند و ماشین شما را در حرکت نگه دارد.

تسمه دینام مارپیچ شما مانند یک نوار لاستیکی بزرگ است که به سرعت می‌چرخد و باید تعادل و انعطاف پذیری و کشش خود را حفظ کند. بیشتر کشنده‌ها دارای یک فنر و قرقره داخلی هستند که نیروی مورد نیاز را بر روی تسمه دینام اعمال می‌کنند تا آن را محکم نگه دارند.

اگر کشش کافی وجود نداشته باشد ممکن است تسمه دینام بلغزد، جیغ بکشد یا داغ شود. بدترین سناریو هم این است که ممکن است تسمه دینام شل شده از قرقره‌های آن جدا شود. وقتی این اتفاق می‌افتد، تمام لوازم جانبی که از موتور نیرو می‌گیرند از کار افتاده و خودرو خاموش می‌شود.

نکته مهم: اگر تسمه دینام خودروی شما شل است، ممکن است باعث بروز مشکلات مکانیکی دیگری مانند عملکرد ضعیف پمپ آب یا همان واتر پمپ شود که می‌تواند باعث داغ شدن بیش از حد موتور شود.

علائم نیاز خودرو به تعویض تسمه دینام

• آمدن صدای جیغ از تسمه دینام. زمانی که تسمه دینام می‌چرخد، ممکن است صدای جیرجیر از آن شنیده شود. این نتیجه درست کار نکردن تسمه و قرقره، کشش کم یا سایش تسمه دینام است. نشت روغن و ضد یخ در خودرو و ریختن روی تسمه دینام هم می‌تواند به بروز صدای جیغ از تسمه کمک کند. اگر این صداها را می‌شنوید، باید در اسرع وقت قبل از بروز نقص‌های بیشتر، خودروی خود را بررسی کنید.
• ممکن است ناگهان فرمان برقی شما از کار بیفتد یا باتری خودروی شما به طور ناگهانی تخلیه شود و یا موتور خودروی شما خاموش شود. (همه این موارد توسط یک تسمه دینام که به درستی کار می‌کند کنترل می‌شود). هنگامی که تسمه شما در معرض خطر قرار می‌گیرد، می‌تواند آسیب بیشتری به سیستم‌های حیاتی خودرو مانند دینام، پمپ آب، فرمان برقی و تهویه مطبوع که به تسمه دینام بستگی دارند، وارد کند و متأسفانه، آسیب ناشی از آن می‌تواند نیاز به تعمیر گسترده داشته باشد.

نکته: این صداها ممکن است مربوط به مشکلات قسمت‌های دیگر خودرو باشند. هیچ وقت سر و صدایی که از خودرو می‌شنوید را نادیده نگیرید. جایی که سر و صدا وجود دارد حتما یک مشکل بالقوه نیز هست. خودروی خود را بررسی کنید و دلیل و محل آمدن صدا را پیدا کنید. با تشخیص سریع و برطرف کردن مشکل با هزینه کم می‌توانید جلوی هزینه‌های بسیار زیاد تعمیر خودرو را بگیرید.

نحوه تعویض تسمه دینام

همانطور که اشاره کردیم دینام در وسیله نقلیه شما جریان الکتریکی لازم برای تغذیه موتور و شارژ باتری را تولید می‌کند، اما به دلیل فرسوده شدن تسمه دینام، توانایی دینام برای تولید برق می‌تواند به خطر بیفتد. اگر شما به طور مداوم از خودروی خود استفاده می‌کنید و مخصوصا سفرهای بیرون شهری زیادی را انجام می‌دهید، احتمالاً مجبور خواهید بود تسمه ای که دینام شما را تغذیه می‌کند را تعویض کنید.

شاید برای خیلی از خواننده‌های این مقاله سوال باشد که چرا نیاز به یادگیری نحوه تعویض تسمه دینام داریم. برای جواب به این سوال از شما می‌پرسیم در صورت بریدن تسمه دینام خود در وسط اتوبان چه کار خواهید کرد. بسیاری از مشکلاتی که برای خودرو پیش می‌آیند ضرب العجلی نیستند ولی بریدن تسمه دینام، ماشین را از حرکت می‌اندازد و بدون تسمه دینام خودروی شما یک متر هم حرکت نمی کند تا شما را به یک تعمیرگاه برساند.

یادگیری نحوه عوض کردن تسمه دینام و همراه داشتن همیشگی یک تسمه دینام برای هر راننده ای که بیرون از شهر رانندگی می‌کند حیاتی است. می‌توانید خودتان با استفاده از ابزارهای دستی معمولی و پس از مطالعه ادامه مطالب این مقاله، تسمه دینام خودروی خود را تعویض کنید.

 مرحله اول: تعیین اینکه آیا تسمه دینام خودروی شما نیاز به تعویض دارد یا خیر!

1. تسمه دینام را پیدا کنید. بسته به نوع و مدل وسیله نقلیه، این تسمه دینام (که اغلب به آن تسمه دینام سرپانتین می‌گویند) اغلب در جلو یا کنار موتور قرار می‌گیرد.
2. بسیاری از خودرو های چهار سیلندر دارای موتورهای نصب شده عرضی هستند، به این معنی که موتور با زاویه ۹۰ درجه نسبت به شاسی نصب می‌شود و تسمه‌ها به جای جلو در کنار محفظه موتور قرار می‌گیرند.
3. به دنبال ترک در تسمه دینام باشید. علامت قابل توجهی که نشان می‌دهد تسمه دینام شما نیاز به تعویض دارد، ترک قابل مشاهده در روی تسمه است. تسمه دینام های مدرن برای جلوگیری از ترک خوردن طراحی شده‌اند و نسبت به تسمه دینام های قدیمی‌تر دوام بیشتری خواهند داشت، اما همه تسمه‌ها به مرور زمان در معرض ترک خوردن هستند.
4. اگر دیدید تسمه دینام خودروی شما خشک شده و ترک‌هایی روی آن ایجاد شده است، باید تعویض شود. از یک چراغ قوه استفاده کنید تا جاهایی از تسمه دینام را که به اندازه کافی قابل مشاهده نیست را با دقت ببینید.
5. به دنبال سایر علائم آسیب دیدگی تسمه دینام باشید. در حالی که ترک‌ها رایج‌ترین علامت تسمه دینام فرسوده هستند، علائم رایج دیگری نیز وجود دارد که باید مراقب آن‌ها باشید. بریده شدن تکه کوچکی از تسمه یا فرسوده شدن پارچه‌های پشت تسمه دینام
6. بهتر است موتور را روشن کنید تا حرکت تسمه را تماشا کنید تا به دنبال علائم آسیب در کل تسمه باشید.
7. اگر چیزی روی تسمه دینام مالیده شده است، باید آن را پاک کنید.
8.  برای اندازه گیری میزان سایش تسمه دینام از یک تسمه سنج استفاده کنید. حتی بدون هیچ نشانه قابل مشاهده ای از ترک و … ، تسمه دینام شما ممکن است فرسوده باشد. شما می‌توانید یک تسمه سنج پلاستیکی ارزان قیمت را از اکثر فروشگاه‌های قطعات خودرو خریداری کنید. این وسیله با اندازه گیری عمق شیارهای روی تسمه به شما بگوید که آیا تسمه شما نیاز به تعویض دارد یا خیر. می‌توانید این تست را در حالت روشن/ خاموش خودرو انجام دهید.
9. از گوشی هوشمند برای اندازه گیری ساییدگی تسمه دینام استفاده کنید. اپلیکیشن‌هایی برای گوشی‌های هوشمند آیفون و اندروید وجود دارد که می‌توانند عمق آج تسمه دینام های شما را اندازه گیری کنند. به جای خرید تسمه سنج  می‌توانید یکی از این اپلیکیشن‌ها خریداری و دانلود کنید که می‌تواند به شما بگوید آیا تسمه شما نیاز به تعویض دارد یا خیر. برنامه‌هایی مانند PIC gauge و Gates Programs Belt Wear به شما این امکان را می‌دهند که به سادگی از رشته‌های تسمه دینام عکس بگیرید تا اپلیکیشن به تحلیل آنها بپردازد. اگر عمق تسمه را کم تشخیص دهد، به شما می‌گوید که تسمه را تعویض کنید.

مرحله دوم: برداشتن تسمه دینام قدیمی

1.  وسایل ایمنی مناسب را بپوشید. هر زمان که روی وسیله نقلیه خود کار می‌کنید، باید تجهیزات ایمنی لازم همراه داشته باشید. در صورت قرار گرفتن در زیر خودرو، محافظ چشم از ریزش گرد و غبار، مایعات یا زباله به چشمان شما جلوگیری می‌کند. همیشه هنگام کار با وسیله نقلیه خود از محافظ چشم استفاده کنید. دستکش‌ها می‌توانند در برابر خراش، نیشگون گرفتن و بریدگی از دستان شما محافظت کنند.
2. باتری خودرو را جدا کنید. کاپوت ماشین خود را باز کنید و محل باتری را پیدا کنید. توجه به این نکته مهم است که برخی از خودروها برای صرفه جویی در فضا یا توزیع وزن، باتری را به جای موتور در صندوق عقب خود دارند. هنگامی که آن را پیدا کردید، از یک آچار دستی برای باز کردن پیچ نگهدارنده کابل زمین به ترمینال منفی باتری استفاده کنید. ترمینال منفی را می‌توان با جستجوی نماد منفی (-) یا حروف NEG شناسایی کرد. پیچ را باز کنید تا بتوانید کابل را از ترمینال جدا کنید. کابل را به کناره باتری بچسبانید تا از تماس آن با ترمینال منفی جلوگیری کنید.

هدف از این کار این است که اطمینان حاصل ‌کنید که موتور نمی تواند در حین کار روی آن روشن شود و از شما و موتور در برابر آسیب محافظت می‌کند. از یک میله شکن یا آچار سوکت برای شل کردن کشنده خودکار استفاده کنید. بسیاری از خودروهای مدل جدیدتر مجهز به قرقره کشنده خودکار هستند.

هنگامی که تسمه به دور آن می‌پیچد، قرقره به سمت بالا فشار می‌آورد، بنابراین تسمه تحت کشش ثابت باقی می‌ماند.. آچار را در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید تا فشاری که روی تسمه وارد می‌کند کاهش یابد. ( از آنجایی که همه وسایل نقلیه مجهز به کشنده خودکار نیستند و البته برای اطمینان از انجام درست شل کردن کشنده، به دفترچه راهنمای سرویس خودروی خاص خود مراجعه کنید.)

ممکن است برای چرخاندن قرقره کشنده به سمت پایین فشار زیادی لازم باشد. مراقب باشید که آن را به آرامی با فشار ثابت رها کنید تا از آسیب رساندن به خود یا آسیب رساندن به خودرو جلوگیری کنید. همچنین به محض اینکه کشنده را رها کنید، به حالت معمول خود باز می‌گردد و مجدداً به تسمه فشار وارد می‌کند، بنابراین در لحظاتی که مشغول برداشتن تسمه دینام هستید باید کشنده را در جای خود نگه دارید.

• اگر خودروی شما کشنده خودکار ندارد، می‌توانید با شل کردن پیچ‌های متصل کننده دینام به موتور، کشش تسمه را کاهش دهید. همانطور که پیچ‌ها را باز می‌کنید، دینام را به سمت جلو متمایل کنید تا در تسمه شلی ایجاد شود. فقط مراقب باشید به سیم کشی که وارد دینام می‌شود آسیب وارد نکنید. دینام نیروی مورد نیاز موتور برای عبور از آن سیم‌ها را تامین می‌کند.
• تسمه را از روی قرقره‌ها خارج کرده و از ماشین خارج کنید. در واقع هنگامی که کشش از تسمه خارج شد، آن را از اولین یا بالاترین قرقره خارج کنید.

اگر تسمه مارپیچی است و در دفترچه راهنمای خدمات خودرو چیزی در این رابطه ننوشته است و جهت حرکت تسمه مارپیچ شما را از طریق قرقره‌ها مشخص نکرده است، نحوه پیچیدن تسمه در تمام قرقره‌های مختلف را یادداشت کنید و یا با گوشی خود از آن عکس بگیرید. در هنگام نصب تسمه جدید به آن مراجعه کنید تا بتوانید تسمه جدید را به همین ترتیب روی آن بکشید. یک تسمه دینام احتمالاً دور یک قرقره دینام و قرقره میل لنگ در پایین موتور می‌چرخد.

مرحله سوم: نصب تسمه دینام جدید

1. طول تسمه‌های جدید و قدیمی را مقایسه کنید. قبل از شروع نصب تسمه جدید، آن را با تسمه دینام قدیمی مقایسه کنید تا مطمئن شوید که طول و عرض آن مناسب است. وسایل نقلیه مختلف تسمه‌هایی با اندازه‌های متفاوت دارند و نصب تسمه دینام با اندازه نامناسب ممکن است منجر به عدم تامین برق لوازم جانبی خودرو یا حتی آسیب به موتور شود. البته هنگام مقایسه این دو تسمه دینام، این نکته را هم در نظر بگیرید که تسمه دینام قدیمی شما به مرور زمان کشیده شده و شل تر است.

نکته: اطمینان حاصل کنید که هر دو تسمه دارای تعداد “دنده” یا نخ‌های مساوی در عرض تسمه هستند.

• تسمه جدید را از قرقره‌ها عبور دهید. با استفاده از نمودار یا تصویری که برای راهنمایی خود گرفته اید، تسمه جدید را دور تمام قرقره‌های لوازم جانبی لازم به جز کشنده خودکار یا دینام قرار دهید (بسته به اینکه وسیله نقلیه شما مجهز به کشنده خودکار باشد یا خیر). این کار می‌تواند دشوار باشد، زیرا دسترسی به برخی از قرقره‌ها با دستان شما سخت خواهد بود، بنابراین صبور باشید و مطمئن شوید که تسمه دینام را به درستی در اطراف هر کدام از قرقره‌ها قرار می‌دهید.
• برای اطمینان از افتادن تسمه در حین چرخاندن آن در اطراف قرقره‌ها، باید با دستان خود کشش را روی تسمه نگه دارید و آن را در جای خود بلغزانید.
• کشنده خودکار را شل کنید و تسمه جدید را روی آن بکشید. اگر خودروی شما مجهز به کشنده خودکار است، برای آخرین بار  با آچار مخصوص قرقره کشنده خودکار را پایین بیاورید. تسمه ای که قبلا دور تمام قرقره‌های دیگر کشیده شده است را روی قرقره کشنده بلغزانید و همچنان روی آچار فشار وارد کنید. هنگامی که تسمه در جای خود قرار گرفت، به آرامی فشار روی آچار را کاهش دهید و به قرقره کشنده اجازه دهید تسمه را سفت کند.

به یکباره کشنده خودکار را رها نکنید، زیرا ممکن است به تسمه آسیب برساند و باعث آسیب شود. در عوض، فشاری را که به آن وارد می‌کنید به آرامی کاهش دهید. پس از انجام این کار، آچار یا میله شکن را از قرقره کشنده خارج کنید.

• تسمه را روی قرقره دینام بلغزانید. اگر دینام را برای برداشتن تسمه قدیمی شل کردید، با کشیدن تسمه روی قرقره دینام، این روند را معکوس کنید. باز هم مراقب باشید که فشار زیادی به پیچ‌های شل شده دینام وارد نکنید.

اولا سعی کنید پیچ ​​های دینام را به طور کامل جدا نکنید، زیرا نصب مجدد آنها تحت فشار تسمه دشوار خواهد بود و ثانیا مطمئن شوید که تسمه روی قرقره دینام کاملاً قرار دارد.

• پیچ دینام را محکم کنید. در حالی که تسمه سرپانتین یا دینام به طور ایمن روی قرقره دینام قرار گرفته است، از همان آچاری که برای شل کردن پیچ‌ها استفاده کردید استفاده کنید تا دوباره آنها را سفت کنید. همانطور که پیچ‌ها را سفت می‌کنید، دینام از انحراف به جلو باز می‌ایستد که باعث افزایش کشش روی تسمه می‌شود. قبل از حرکت به پیچ بعدی، یک پیچ را کاملا سفت نکنید. در عوض، قبل از اینکه به حالت اول برگردید، یکی را تا نیمه، سپس دیگری را محکم کنید.

نکته: اگر به نظر می‌رسد تسمه فشار زیادی به دینام وارد می‌کند، دوباره بررسی کنید تا مطمئن شوید که از تمام قرقره‌های دیگر به درستی عبور کرده‌ است یا نه.

• کشش تسمه را بررسی کنید. هنگامی که کشنده خودکار را آزاد کردید یا پیچ‌های دینام را سفت کردید، کشش تسمه دینام را بررسی کنید تا مطمئن شوید که به درستی روی تمام قرقره‌ها قرار گرفته است. تسمه دینام را بین انگشت شست و اشاره خود بگیرید و سعی کنید آن را تکان دهید. تسمه ای که به درستی نصب شده باشد، باید خیلی کم تکان بخورد.

می‌توانید تست‌کننده‌های کشش تسمه را در بسیاری از فروشگاه‌های قطعات خودرو خریداری کنید که به طور قطع به شما می‌گویند که کشش تسمه شما کافی است.

نکته: اگر احساس کردید که تسمه شل شده است، مطمئن شوید که از تمام قرقره‌های لازم به درستی عبور کرده است.

• باتری را دوباره وصل کنید. هنگامی که تسمه به طور ایمن در جای خود قرار گرفت، کابل زمین را دوباره روی ترمینال منفی باتری بگذارید. از همان آچاری که برای برداشتن آن استفاده کردید برای سفت کردن پیچ استفاده کنید، سپس اتصال را با انگشتان خود تکان دهید تا مطمئن شوید که شل نیست. مطمئن شوید که کابل زمین محکم باشد و در حین رانندگی جدا نشود چرا که شل بودن یا قطع شدن کابل زمین می‌تواند باعث خاموش شدن موتور شود.