خلاصی فرمان ماشین
سیستم فرمان و خلاصی فرمان ماشین از جمله مهم ترین و بخش حیاتی یک خودرو برای حرکت است و علائم مختلفی در صورت وجود ایراد در عملکرد آن وجود دارد. بارز ترین مشکلی که برای فرمان به وجود می آید شل بودن آن است که با توجه به میزان و شدت آن می توانید به راحتی نسبت به تعمیر آن اقدام کنید.
فرمان ماشین بخشی حیاتی در رانندگی است، بنابراین باید مطمئن باشید که هر بار که روی صندلی راننده می‌نشینید، سیستم فرمان خودرو شما مشکل نداشته باشد. اگر فکر می‌کنید که فرمان شما شل است یا فکر می‌کنید مشکل خلاصی فرمان ماشین دارید، چند علامت هشدار دهنده وجود دارد که باید مراقب آنها باشید. در این پست می‌خواهیم شایع‌ترین علائم هشدار دهنده شل بودن فرمان و کارهایی که می‌توانید برای آزمایش مشکلات لق بودن فرمان ماشین انجام دهید را بیان کنیم.
خلاصی بیش از حد در سیستم فرمان را می‌توان چنین تعریف کرد: جایی که می‌توان فرمان را بیش از یک تا یک و نیم اینچ (۲٫۵ تا ۴ سانتیمتر) بدون چرخش چرخ‌ها چرخاند. هنگامی‌که فرمان شل است، یا به عبارتی بازی در آن وجود دارد، تشخیص صحیح موقعیت چرخ‌های جلو برای رانندگان دشوار است. سیستم‌های فرمان عموماً هشدارهای زیادی در مورد مشکلات می‌دهند و بازی بیش از حد عموماً به دلیل فرسودگی قفسه‌های فرمان و انتهای میله‌های اتصال ایجاد می‌شود. با این حال، از آنجایی که قطعات فرمان قطعات حیاتی ایمنی در نظر گرفته می‌شوند، بهتر است هر گونه مشکلی را در اسرع وقت برطرف کنید.
برای شناسایی هرگونه مشکل احتمالی، بازرسی بصری سیستم فرمان توصیه می‌شود. بهترین راه برای انجام این کار مستلزم آن است که وسیله نقلیه روی زمین با تمام وزن خود روی فرمان و سیستم تعلیق قرار گیرد زیرا بالا بردن وسیله نقلیه باعث قفل شدن یا چسباندن اجزا به یکدیگر می‌شود و هرگونه بازی آزاد را از بین می‌برد. از تعمیرکار بخواهید فرمان را از این طرف به سمت دیگر بچرخاند اما فقط تا زمانی که مقاومت احساس شود. حرکت فرمان به این صورت نشان می‌دهد:
بازی آزادانه در میله‌های رابط و لقی فرمان
همانطور که از نام آن پیداست و در عکس هم با عبارت (Tie rod end) مشخص شده است، انتهای میله‌های رابط در انتهای قفسه فرمان یافت می‌شوند و قفسه را به فرمان یا حامل توپی می‌بندند. هر بازی آزاد در این قسمت‌ها بر روی ماشین تأثیر می‌گذارد و به طور کلی به صورت سایش ناهموار در لبه بیرونی لاستیکها نشان داده می‌شود. شلی فرمان همچنین باعث می‌شود که وسیله نقلیه در حین رانندگی یا ترمز به یک طرف سرگردان شود.
لقی فرمان در قفسه فرمان
اکثریت خودروهای سبک از جعبه فرمان رک و پینیون استفاده می‌کنند. این جعبه فرمان در اصل یک نوار مستقیم با لبه‌هایی در انتهای آن است. این اسپلاین‌ها با اسپلین‌های مشابهی بر روی پینیون درگیر می‌شوند و اجازه می‌دهند فرمان هنگام چرخش عمل کند. قفسه فرمان نسبتا سخت است اگر هر چیزی در دو طرف این دندانه‌ها بشکند اجازه می‌دهد که فرمان به درستی عمل نکند.
خلاصی فرمان در مفاصل توپی
برای پاسخ به کاری که راننده از فرمان می‌خواهد و چرخاندن چرخ، مفاصل توپی اجازه می‌دهد تا بالا و پایین حرکت کند و در عین حال به فرمان اجازه می‌دهد تا بچرخد. اتصالات توپی فرسوده بر روی چرخ‌ها تاثیر می‌گذارد و منجر به پاسخ ضعیف به درخواست راننده و همچنین تمایل به کشیده شدن ماشین به یک سمت می‌شود.
برای سرویس قطعات تعلیقی اغلب به ابزار و تجهیزات خاصی نیاز است. تراز چرخ‌ها باید پس از تعویض هر جزء تعلیق شده انجام شود. همیشه قبل از شروع هر کاری روی خودرو به توصیه‌های تعمیرات سازندگان خودرو مراجعه کنید.
در قسمت زیر علائم و راه حل‌های رایج برای شلی در سیستم فرمان را فهرست کرده‌ایم:
- برای رفع مشکل سایش ناهموار لاستیک می‌توانید: قطعات معیوب فرمان را تعویض کنید. چرخ‌ها را تراز کنید.
- برای رفع مشکل نصب چرخ دنده فرمان (قفسه یا جعبه) شل، باید پیچ‌های نصب چرخ دنده فرمان را سفت کنید/ بوش‌های نصب را تعویض کنید.
- برای رفع مشکل بلبرینگ شل چرخ‌ها می‌توانید بلبرینگ را تنظیم یا تعویض کنید.
- برای رفع مشکل بازوی بیکار فرسوده یا بازوی پیتمن (در صورت نصب) بازوی بیکار یا بازوی پیتمن را عوض کنید.
- برای رفع مشکل انتهای میله‌های فرسوده انتهای میله رابط یا سیبک (Tie rod) را تعویض کنید.
- برای رفع مشکل انتهای قفسه فرسوده، انتهای قفسه را تعویض کنید.
- برای رفع مشکل کوپلینگ فرمان فرسوده، کوپلینگ فرمان را تعویض کنید.
علائم هشدار دهنده لق زدن فرمان ماشین
مشکل در چرخاندن چرخ ماشین
اولین کاری که باید انجام دهید این است که بررسی کنید که آیا مخزن سیال پر است یا خیر و اگر پر نیست، آن را پر کنید. اگر دفعه بعد که بررسی می‌کنید کاهش یافته بود، زیر خودروی خود را برای علائم نشتی چک کنید. رایج ترین مناطقی که نشتی پیدا می‌کند در پمپ، شیلنگ‌ها یا قفسه فرمان وسیله نقلیه شما است.
فرمان شما می‌لغزد!
اگر وقتی می‌خواهید فرمانتان را در حالت چرخشی نگه دارید، شروع به لیز خوردن می‌کند، احتمالاً فرمان برقی شما از کار افتاده است. این یکی از رایج ترین علائم هشدار دهنده شل بودن فرمان است و می‌تواند ناشی از فرسوده شدن پایه‌های قفسه فرمان یا فرسوده شدن یا شل بودن تسمه فرمان باشد.
صداهای غیرمعمول
اگر هنگام چرخاندن فرمان، صداهای غیرعادی از ماشین خود می‌شنوید، مانند ساییدن یا جیغ زدن، ممکن است مشکل شل بودن فرمان داشته باشید. معمولاً به دلیل شل بودن یا فرسودگی تسمه فرمان، صدای جیر جیر می‌تواند نشانه‌ای از سطح پایین مایع فرمان باشد.
مایع کف کننده یا تغییر رنگ
اگر مایع فرمان برقی شما شروع به کف کرد یا تغییر رنگ داد، آب یا هوا با مایع مخلوط شده است که به این معنی است قطعات را به درستی روغن کاری نمی‌کند.
صدای ضربه هنگام برخورد با دست اندازها
آیا وقتی از روی سرعت گیرها و دیگر دست انداز های جاده عبور می‌کنید صدای تق تق می‌شنوید؟ اگر چنین است، بلافاصله فرمان خود را چک کنید، در هنگام رانندگی خطر از دست دادن کنترل فرمان خود را نداشته باشید.
کشیدن فرمان به یک طرف
این مشکل مربوط به چرخ دنده فرسوده فرمان است. فرسودگی چرخ دنده شما معمولاً به دلیل عدم روغن کاری جعبه فرمان شما ایجاد می‌شود، بنابراین اگر وسیله نقلیه شما به یک سمت کشیده شد، باید نشتی را نیز بررسی کنید.
چند نمونه از دلایل لقی فرمان
- شلی در دنده فرمان (راه اندازی مجدد، جایگزینی قطعات خراب شده)
- شلی در اهرم بندی (راه اندازی مجدد، جایگزینی قطعات خرد شده)
- ساییدگی قطعات سگ دست (راه اندازی مجدد، جایگزینی قطعات تکه تکه شده)
- خلاصی یاتاقان چرخ یا بلبرینگ‌ها (جایگزینی قطعات معیوب)
- دنده ساییده در فرمان ماشین
- آسیب در سیبک‌ها
- چهار شاخه‌های فرمان لق هستند
وسیله نقلیه ای که فرمان شل دارد می‌تواند به دلیل یک نقص جزئی تا نقص بزرگ متغیر باشد. وسایل نقلیه ای که فرمان خلاص دارد، پیچ‌های تندتری ایجاد می‌کند، به این معنی که می‌توانید بدون چرخاندن زیاد فرمان سریع تغییر مسیر دهد و در مسیر ماشین دیگری حرکت کند و دردسر ساز شود. خلاصی بیش از حد فرمان (که با عنوان لقی فرمان یا بازی کردن فرمان نیز شناخته می‌شود) چیزی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت یا راجع به آن سهل انگاری کرد.
در بهترین حالت، خلاصی بیش از حد فرمان می‌تواند منجر به سایش زودرس لاستیک شود. در بدترین حالت، لقی فرمان می‌تواند منجر به تصادف و جدا شدن قطعات شود.
علائم شل بودن فرمان
- کنترل خودرو ممکن است دشوار باشد. ممکن است به سمت چپ یا راست بپیچد و برای صاف نگه داشتن نیاز به محکم نگه داشتن دائمی‌داشته باشد.
- فرمان می‌تواند در سرعت‌های بالا تکان بخورد یا به سمت‌های مختلف برود
- وقتی فرمان شل دارید و از روی دست اندازها رانندگی می‌کنید متوجه صدای تق تق می‌شوید.
چه چیزی باعث لق شدن فرمان می‌شود؟
به طور کلی مشکل از شل بودن دنده فرمان یا سوکت‌های اتصال سیستم فرمان ناشی می‌شود. همچنین می‌تواند ناشی از فرسودگی میله‌های لاستیک (که لاستیکها را به واحد فرمان متصل می‌کند) و سایر اجزای شاسی مانند بوش‌های بازوی کنترلی و مفاصل توپی باشد. این مسائل گاهی اوقات بخشی طبیعی از سایش عمومی‌هستند و لزوماً نمی‌توان کارهای زیادی در مورد آن انجام داد، اما زمانی که این علائم اتفاق می‌افتد باید گوش به زنگ باشید.
نحوه تشخیص لق بودن فرمان
چگونه می‌توانید مطمئن شوید که فرمان شما خلاصی دارد یا بازی می‌کند؟ این امکان برای دارندگان وسایل نقلیه باتجربه وجود دارد که خودشان جعبه فرمان خود را بررسی کنند و عیب را تشخیص دهند و آن را درست کنند، اما به طور کلی بهتر است ماشین خود را به یک تعمیرکار حرفه ای بسپارید.
شما نباید بتوانید فرمان خود را بیش از ۲٫۵ تا ۴ سانتی متر بدون حرکت لاستیکها بچرخانید. اگر علائم لقی فرمان را در ماشین خود می‌بینید بهتر است ریسک نکنید و آن را بررسی کنید.
یک تعمیرکار باتجربه می‌تواند یک تست پارک خشک نسبتاً سریع را انجام دهد که در آن یک مکانیک چرخ را می‌چرخاند و دیگری اتصالات را با چراغ قوه بررسی می‌کند.
میزان مجاز خلاصی فرمان
مقادیر شلی فرمان
بازی فرمان یا به عبارتی لقی فرمان یا آزاد عمل کردن در سیستم فرمان نباید از مقادیر نشان داده شده در جدول زیر تجاوز کند.
روش بازرسی: در حالی که موتور روشن است و چرخ‌های اکسل فرمان در وضعیت مستقیم قرار دارند، فرمان را در یک جهت بچرخانید تا حرکت محسوسی از چرخ وجود داشته باشد. اگر قبل از حرکت برگشت محسوس چرخ تحت مشاهده، نقطه ای روی لبه فرمان بیش از مقدار نشان داده شده در جدول ۱ حرکت کند، در سیستم فرمان، شلی بیش از حد یا بازی آزاد وجود دارد.
| قطر فرمان ماشین به سانتیمتر | میزان لقی به سانتیمتر |
| ۴۰ یا کمتر | ۵ |
| ۴۵٫۷ | ۵٫۷ |
| ۵۰٫۸ | ۶٫۳۵ |
| ۵۵٫۸۸ | ۶٫۹۸ |
لقی فرمان در اتصالات جلو
بازی در اتصالات (Linkage play) و بازی آزاد در اتصالات فرمان (Steering linkage) نباید از مقادیر نشان داده شده در جدول زیر تجاوز کند.
روش بازرسی: اگر وسیله نقلیه مجهز است، انتهای جلویی وسیله نقلیه را برای بارگیری مفاصل توپ بالا بیاورید. اطمینان حاصل کنید که بلبرینگ چرخ‌ها به درستی تنظیم شده اند. جلو و عقب لاستیک را بگیرید و سعی کنید مجموعه لاستیک و چرخ را به چپ و راست بچرخانید. اگر حرکت آزاد در آج جلو یا عقب لاستیک از مقدار نشان داده شده در جدول زیر بیشتر شود، شلی فرمان بیش از حد وجود دارد.
| قطر مهره اسمی‌یا اندازه لبه به اینچ | میزان شلی به اینچ |
| ۱۶ یا کمتر | ۱٫۴ |
| ۱۶٫۰۱ تا ۱۸٫۰۰ | ۳٫۸ |
| ۱۸٫۰۱ و بیشتر | ۱٫۲ |
اتصالات فرمان چه قسمت‌هایی هستند؟
اتصال فرمان بخشی از سیستم فرمان خودروست که به چرخ‌های جلو متصل می‌شود.
اتصال فرمان که گیربکس فرمان را به چرخ‌های جلو متصل می‌کند از تعدادی میله تشکیل شده است. این میله‌ها با آرایش سوکتی شبیه به یک مفصل توپی به نام انتهای میله متصل هستند که به اتصال اجازه می‌دهد آزادانه به جلو و عقب حرکت کند به طوری که تلاش فرمان در حرکت بالا و پایین خودرو با حرکت چرخ تداخل نداشته باشد. چرخ دنده‌های فرمان به یک میله عقب متصل می‌شوند که با چرخاندن فرمان حرکت می‌کند. میله عقب در انتها پشتیبانی می‌شود.
نقاط نشان داده شده در شکل به شرح زیر می‌باشند:
- فرمان
- میله فرمان
- جعبه فرمان یا (Rack and pinion)
- بازویی فرمان
- سگ دست یا شغال دست
چرخش آزادانه
فرمان باید در هر دو جهت آزادانه در محدوده حرکت بچرخد.
روش بازرسی. در حالی که موتور روی وسیله نقلیه ای با فرمان برقی کار می‌کند، یا فرمان روی وسیله نقلیه بدون فرمان برقی کار می‌کند، فرمان را در هر دو جهت از محدوده حرکت بچرخانید. در این حالت به دنبال احساس اتصال یا گیر کردن در مکانیزم چرخ دنده فرمان باشید.
هم ترازی
همگرا شدن (Toe- in) یا واگرا شدن (Toe-out) چرخ ماشین نباید بیشتر از ۱٫۵ برابر مقادیر ذکر شده در مشخصات سرویس سازنده خودرو برای تنظیم تراز باشد.
روش بازرسی: خودرو را روی یک نشانگر لغزش کناری برانید یا با یک آج سنج اندازه گیری کنید و بررسی کنید که toe in یا toe out بیش از ۱٫۵ برابر مقادیر ذکر شده در مشخصات خدمات سازنده خودرو نباشد.
زاویه همگرایی یا واگرایی چرخ‌ها
زاویه همگرایی مقداری است که زمانی که وسیله نقلیه ساکن است وقتی از بالا به ماشین نگاه می‌کنید با آن چرخ‌های جلو از عقب به هم نزدیک‌تر دیده می‌شوند. چرخ را می‌توان بصورت واگرا تنظیم کرد که در این صورت اختلاف فاصله بین چرخ‌های جلو و عقب را زاویه واگرایی می‌گویند.
در خودروهای دیفرانسیل آنها عقب است، معمولاً به دلیل انحراف هدفمند فرمان نقطه مرکزی به دلیل خطا در زوایای فرمان خم درونی و بیرونی چرخ‌ها، تمایل ذاتی چرخ‌ها به سمت بیرون وجود دارد.
معمولاً به دلیل انحراف هدفمند از نقطه مرکزی فرمان به دلیل خطا در زوایای فرمان خمیدگی چرخ‌های داخلی و خارجی، تمایل ذاتی چرخ‌ها به سمت بیرون در خودروهای دیفرانسیل عقب وجود دارد. به منظور جبران این تمایل، در ابتدا مقدار کمی زاویه همگرایی در چنین وسایل نقلیه ای اضافه شد تا چرخ‌ها در شرایط چرخش معمولی کاملاً مستقیم به جلو حرکت کنند. با این حال، در مورد برخی از وسایل نقلیه دیفرانسیل جلو برای مقابله با زاویه همگرایی، مقداری زاویه واگرایی ، بصورت پیشفرض قرار داده شده است.
در خودروهای دیفرانسیل عقب، به دلیل خطا در زوایای فرمان خم درونی و بیرونی چرخ‌ها، معمولاً تمایل ذاتی چرخ‌ها به سمت بیرون وجود دارد.
در خودروهای دیفرانسیل عقب، معمولاً به دلیل انحراف هدفمند از نقطه مرکزی فرمان به دلیل خطا در زوایای فرمان خم‌های داخلی و خارجی چرخ‌ها، تمایل ذاتی به سمت بیرون چرخ‌ها وجود دارد. برای جبران این تمایل ابتدا مقدار کمی زاویه همگرایی در چنین وسایل نقلیه‌ای ارائه شده تا چرخ‌ها در شرایط عادی چرخش کاملاً مستقیم به جلو حرکت کنند.
- مقدار زاویه همگرایی عموما نباید از ۳ میلی متر تجاوز کند.
- هم ترازی چرخ‌های زاویه همگرایی می‌تواند به کاهش مشکلات خلاصی فرمان و افزایش پایداری در وسایل نقلیه دیفرانسیل جلو کمک کند.
- هم ترازی زاویه واگرایی می‌تواند به کاهش مشکلات مربوط سخت چرخیدن فرمان کمک کند و می‌تواند هندلینگ خودرویی را که دارای دیفرانسیل عقب است، بهبود بخشد.
مجموعه سیستم فرمان
مجموعه سیستم فرمان نباید دارای تسمه‌های ترک خورده، فرسوده یا لغزنده، شیلنگ‌های فرسوده یا ساییده شده باشد، علائم نشتی را نشان دهد یا مایع ناکافی در مخزن داشته باشد.
روش بازرسی: مخزن سیال، شیلنگ‌ها و تسمه‌های پمپ را برای شرایط نشان داده شده بررسی کنید.
مجموعه سیستم فرمان به چه قسمت‌هایی می‌گویند؟
مجموعه سیستم فرمان یک وسیله مکانیکی روی وسیله نقلیه موتوری است که به رانندگان کمک می‌کند تا با فرمان چرخاندن خودرو را هدایت کنند و چرخش یا مانور خودرو را در سرعت‌های پایین‌تر آسان‌تر کنند.
محرک‌های هیدرولیک یا الکتریکی انرژی کنترل‌شده‌ای را به مکانیزم مجموعه سیستم فرمان اضافه می‌کنند، بنابراین راننده می‌تواند تلاش کمتری برای چرخاندن چرخ‌های فرمان در هنگام رانندگی با سرعت‌های معمولی داشته باشد و تلاش فیزیکی لازم برای چرخاندن چرخ‌ها در هنگام توقف یا حرکت آهسته خودرو را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
سیستم‌های فرمان هیدرولیک برای خودروها تلاش فرمان را از طریق یک محرک، یک سیلندر هیدرولیک که بخشی از یک سیستم است، افزایش می‌دهند. این سیستم‌ها یک ارتباط مکانیکی مستقیم بین فرمان و پیوندی که چرخ‌ها را هدایت می‌کند، دارند. این بدان معناست که در هنگام خرابی سیستم فرمان همچنان به وسیله نقلیه اجازه می‌دهد تنها با استفاده از تلاش دستی هدایت شود.
سیستم‌های فرمان برقی از موتورهای الکتریکی برای کمک به جای سیستم‌های هیدرولیک استفاده می‌کنند. مانند انواع هیدرولیک، نیروی محرک توسط بقیه سیستم فرمان کنترل می‌شود.
ارزیابی لقی فرمان با استفاده از تست MOT
در حالی که چرخ‌های ماشین روی زمین مستقیماً به سمت جلو هستند، فرمان را تا جایی که امکان دارد به آرامی‌به چپ و راست بچرخانید بدون اینکه چرخ روی سطح جاده حرکت کنند.
میزان خلاصی در دور فرمان را بررسی کنید. توجه داشته باشید خلاصی فرمان به دلیل سایش یا تنظیم نادرست مانند انحراف اتصالات انعطاف پذیر یا فشردگی فنر در سیستم‌های فرمان خارجی، نباید با خلاصی ظاهری ناشی از ساختار مکانیزم اشتباه گرفته شود.
همچنین محدوده خلاصی فرمان بطور کلی برای فرمان با قطر استاندارد (۳۸۰ میلی متر) است. محدودیت‌های پایین تر یا بالاتر باید با فرمان با قطر بزرگتر یا کوچکتر تنظیم شود.
علت لق زدن فرمان در سرعت بالا
اگر ماشین شما دارای لقی فرمان است و فرمان شما در حال حرکت تکان می‌خورد، این احتمال وجود دارد که چرخ‌های خودروی شما نیاز به بالانس دارد. همترازی چرخ می‌تواند بخش قابل توجهی از هزینه‌های نگهداری خودرو را کاهش دهد و در دراز مدت در پول شما صرفه جویی کند.
بالانس چرخ چیست؟
بالانس چرخ‌ها شامل تنظیم سه زاویه اصلی لاستیک‌های خودرو برای اطمینان از این است که خودرو با چرخش فرمان به موقع و به اندازه حرکت می‌کند؛ چرا که با گذشت زمان سیستم تعلیق خودرو به دلیل حرکت روی جاده دچار نوسان می‌شود و از بالانس اصلی خود دور می‌شود.
با گذشت زمان، این ناهماهنگی در همترازی چرخ می‌تواند منجر به اتفاقات تاسف بار و خارج شدن ماشین از کنترل شود که بدیهی است رانندگی خودرو مورد نظر بیش از حد ناامن و خطرناک است.
برای یافتن اطلاعات بیشتر در مورد این نقص، اگر فرمان را از مرکز حرکت دهید، اما ماشین در یک خط مستقیم حرکت کند و البته اگر مستقیم حرکت می‌کنید و ماشین در حال چرخش چپ و راست است؛ قطعا سیستم بالانس خودروی شما معیوب و بسیار ناامن است. در نهایت اگر خودرو با وجود عدم چرخش فرمان (تماس مستقیم!) از یک طرف جاده به سمت دیگر حرکت کند، احتمال تصادف بسیار بسیار جدی است.
اگر خودروی شما به درستی بالانس نشده باشد، این کار در درازمدت منجر به تعلیق سیستم فرمان می‌شود و دیگر اجزای خودرو آسیب می‌بیند.
علاوه بر این، عمر لاستیک‌های خودرو نیز به شدت از هم ترازی ضعیف آسیب می‌بیند و همانطور که همه ما می‌دانیم، تمام لاستیکها برای تماس با بخش خاصی از جاده طراحی شده اند و همترازی نادرست نیز می‌تواند بر سیستم سایش تایر درست تأثیر بگذارد و باعث بی نظمی‌در این سیستم خواهد شد که باعث از بین رفتن زودتر از موعد لاستیک‌های شما خواهد شد، همچنین اگر لاستیکها به درستی همتراز شوند، مصرف سوخت شما بهبود خواهد یافت.
با این حال غیر قابل انکار است که مصرف سوخت یکی از دلایل اصلی بالانس خودرو است که علاوه بر مجبور کردن مصرف کننده به خرید لاستیک بیشتر، به خودرو فشار وارد می‌کند و مصرف سوخت را افزایش می‌دهد.
تنظیم چرخ‌ها راه بسیار خوبی برای اطمینان از ایمنی و عملکرد مناسب خودرو است و با هزینه ای کم می‌توانید مصرف سوخت خود را صرفه جویی کنید. علاوه بر بحث در مورد هم ترازی چرخ‌هایی که باعث لرزش فرمان می‌شود، موارد زیر از دیگر نقص‌های رایج و دلایل هر یک و حل این نقص است که می‌تواند در لرزش فرمان مؤثر باشد.
دلایل سفتی فرمان
- برابر نبودن باد چرخ‌ها (تنظیم فشار تایر)
- اصطکاک در جعبه فرمان (روغن کاری، ریست، جایگزینی قطعات فرسوده)
- اصطکاک روی اهرم (روغن کاری، ریست، جایگزینی قطعات خورده شده)
- اهرم بندی اصطکاک یافته (روغن کاری، جایگزینی قطعات خوردگی شده)
- تنظیم نبودن فرمان (کوستر-کامبر-توئین)
- تغییر شکل شاسی (تنظیم شاسی)
- تضعیف فنرهای جلو (جایگزینی فنرها)
دلایل گیجی فرمان
- کم باد بودن یا نامساوی بودن باد چرخ‌ها
- شل بودن اهرم‌ها (ریست، جایگزینی قطعات فرسوده، روغن کاری)
- شل شدن دنده فرمان (ریست، جایگزینی قطعات خوردگی شده، روغن کاری)
- تنظیم نبودن چرخ‌های جلو (کاستر-کامبر) (اندازه گیری زوایای چرخ)
- اهرم‌های شل (تنظیم مجدد، جایگزین قطعات)
- لقی دنده فرمان (تنظیم مجدد، تعویض قطعات)
- خلاصی زیاد در کینگ پین (جایگزینی قطعات فرسوده)
- فنرهای عقب شل (محکم کردن فنرها)
- میله تعادل معیوب (گرفتن قطعات و لوازم جانبی، جایگزینی در صورت شکست)
به یک سمت کشیده شدن خودرو در حال رانندگی
- نا متعادل بودن فشار تایرها (تنظیم فشار تایر)
- انحنا یا نابرابری کاستر (تنظیم زاویه)
- لقی شکستگی و نابرابر بودن فنرها (محکم بستن آنها، جایگزینی قطعات معیوب)
- سفت بودن یاتاقان چرخ (راه اندازی مجدد، جایگزینی)
- جهت چرخ یکسان نیست (تست چرخ‌ها، تنظیم شاسی، سفت کردن قطعات، جایگزین قطعات معیوب)
به پهلو کشیده شدن ماشین در هنگام ترمز
- ترمز قفل شده است (ترمز بازدید شود و راه اندازی مجدد شود)
- باد چرخ‌ها تنظیم نباشد (تنظیم فشار باد تایر)
- کاستر جعلی یا اشتباه (تنظیم مجدد)
لرزش چرخ جلو در سرعت پایین
- نابرابری یا فشار کم تایر (تنظیم فشار تایر)
- شل بودن اهرم (تنظیم مجدد، جایگزین قطعات فرسوده)
- شلی کینگپین (جایگزینی قطعات مصرف شده)
- دنده فرمان شل (تنظیم مجدد، جایگزین قطعات فرسوده)
- ارتجاع زیاد فنرهای جلو (جایگزینی، محکم کردن فنرها)
- کامبر نادرست یا نامنظم (ریست)
- شیار تایر نامنظم (جایگزینی تایر فرسوده)
دلایل لرزیدن فرمان و کشیده شدن ماشین به یک سمت
- بار دیگر در مرحله اول به لاستیکها نگاه می‌کنیم. اما این بار فشار باد چندان مهم نیست، اما آج و سایش آن بسیار مهم است و می‌تواند باعث این نقص شود. لاستیک‌های جلو بسیار مهم هستند. آج لاستیکها، کیفیت آنها و نحوه قرار گیری آنها می‌تواند پارامترهای بسیار زیادی را تحت تاثیر قرار دهد. حتی تفاوت شیارهای تایر چپ و راست هم می‌تواند تا حدودی غربیلک‌ها را تکان دهد. بنابراین به کیفیت تایرهای خودروی خود توجه کنید تا از عوارض جانبی آن جلوگیری کنید.
- نکته دومی‌که باید به آن توجه کنید تعادل چرخ‌های جلویی است. عدم تعادل چرخ به راحتی می‌تواند فرمان را تکان دهد و حتی اگر تعمیر نشده باشد، نقص‌های غیرقابل پیش بینی ایجاد کند.
- ۳- میله تعادل، همان طور که از نامش پیداست، برای حفظ تعادل خودرو استفاده می‌شود. این میله با شکل خاص خود و نحوه اتصال آن در گوشه‌ها نیروی پیچشی را بین دو چرخ می‌چرخاند و مانع از خم شدن بیش از حد ماشین به یک طرف می‌شود. این میله توسط دو بوش به طور امن نگهداری می‌شود. در صورت شکست این بوش‌ها فرمان تکان می‌خورد یا به اصطلاح می‌لرزد. محورهای تعادل نقش مهمی‌در عملکرد مناسب سیستم تعلیق دارند.
- اما بخش دیگری که در جلوبندی نقش موثر دارد، یاتاقان چرخ است که شکسته شدن آن می‌تواند نقص‌های زیادی از جمله لرزش فرمان خودرو را به وجود آورد. شکسته شدن بلبرینگ چرخ صدای خاصی دارد که از آن می‌توان متوجه شد که این قسمت معیوب است. توجه داشته باشید که تنظیم یاتاقان چرخ بسیار مهم است و نقش بزرگی در عمر آن ایفا می‌کند.
- کمک فنر نقش اصلی در گرفتن ضربات جاده ای و کنترل نوسانات در سیستم تعلیق را ایفا می‌کند. این دستگاه که خود می‌تواند حاوی اشکالات و مشکلات زیادی باشد (که تعمیرکارها معمولاً با جایگزینی آن رفع می‌کنند)، در صورت شکستن می‌تواند مشکلات زیادی را به وجود آورد. گاهی لرزش فرمان به دلیل عدم تحمل کمک فنر است که نیروی لازم را ندارد و ارتعاشات را به سیستم فرمان و در نهایت به سمت غربیلک منتقل می‌کند. گاهی کمک فنر باعث سر و صدای اضافی و نوسان فرمان می‌شود. لذا بهتر است هرچه سریع تر اقدام به خرید کمک فنر ماشین کنید.
- سیبک نیز یکی از علل و ریشه‌های این نقص است. هنگامی‌که سیبک آسیب می‌بیند و مفصل خود را به درستی حرکت نمی‌دهد، ممکن است باعث این نقص شود. سیبک نباید در جهت محور Y حرکت کند. سیبک نباید در جهت عمودی حرکت کند. شلی سیبک آنقدر کم است که نمی‌توان آن را با دست احساس کرد. بنابراین خرابی و شل شدن سیبک باعث لرزش فرمان و ضربه زدن به آن می‌شود.
- ۷- تنظیم زاویه فرمان نیز در لرزش فرمان بسیار موثر است. بنابراین، اگر فرمان شما ارتعاش دارد، در اسرع وقت یک تنظیم فرمان انجام دهید.
- ۸- گاهی شکستن اتصالات و لقی بیش از حد آنها نیز این مشکل را ایجاد می‌کند که با آچار کشی و کنترل دوباره می‌توان آن را حل کرد.
- اما گاهی فرمان فقط در هنگام ترمز زدن ارتعاش می‌کند که این خود نقص دیسک‌های ترمز است. این وضعیت زمانی مشاهده می‌شود که دیسک تاب داشته باشد. دو راه برای رفع این موضوع وجود دارد. قطر دیسک‌ها ابتدا باید اندازه گیری شود. در صورت لزوم می‌توان این نقص را با تراشکاری و برداشتن لایه نازکی از دیسک حذف کرد. اما اگر قطر دیسک کم باشد باید آن را عوض کرد.
- ۱۰- مشکل دیگری که در سیستم فرمان خودرو دیده می‌شود این است که خودرو در حال حرکت بصورت مستقیم ناگهان می‌چرخد و منحرف می‌شود. هنگامی‌که در یک خط مستقیم حرکت می‌کنید، اگر فرمان را برای چند لحظه آزاد کنید، خودرو تمایل به انحراف از مسیر مستقیم دارد و گفته می‌شود که فرمان در یک جهت می‌کشد. اتصالات فرمان و تنظیم زوایای چرخ می‌تواند این مشکل را ایجاد کند. پس آنها را نیز کنترل کنید.
- ۱۱- اما یکی از مهم ترین دلایل این نقص، شاسی ماشین است. هنگامی‌که شاسی خودرو از یک طرف مورد اصابت قرار می‌گیرد و آسیب می‌بیند، تنظیمات اولیه کارخانه و ابعاد شاسی به سرعت تغییر می‌کند. بازگرداندن آن به حالت اولیه بسیار دشوار است و گاهی این کار به درستی انجام نمی‌شود. خودرویی که شاسی آن در اثر تصادف تغییر کرده است، با سیستم جلوبندی مشکل خواهد داشت. سیستم فرمان و لوازم جانبی آن که به جلوبندی بستگی دارد، به سرعت خراب می‌شود و مشکلاتی را بوجود می‌آورد. کشیدن فرمان به پهلو، خرابی پلوس‌ها، پاره شدن گردگیر آنها و به طور کلی خرابی جلوبندی از عوارض جانبی این عیوب است. بنابراین قبل از خرید خودروی مورد نظر، مطمئن شوید که شاسی در وضعیت خوبی قرار دارد.
- می‌دانیم که بازوی سگ دست اهمین زیادی دارد. این بازو که نقش کلیدی در جلوبندی دارد، در صورت شکستن فرمان را به پهلو می‌کشد.
- فنر در سیستم تعلیق به همراه کمک عملکرد جذب کردن شوک‌ها را بازی می‌کند. این فنر ضریب جذب انرژی ویژه ای دارد که باید به آن توجه کرد. در بسیاری از موارد وقتی فنر خسته می‌شود، بر سیستم فرمان خودرو تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود فرمان به پهلو چرخد. به عبارت ساده تر، فنر ضعیف است و نمی‌تواند نیرو را جذب کند. پس بايد آن را عوض کنيد.
- گاهی خرابی سیستم ترمز نیز باعث این مشکل می‌شود. نیروی ترمز باید به طور مساوی بین چرخ‌ها توزیع شود. این توزیع مساوی باعث می‌شود که نیروی ترمز زمانی که هر چرخ ترمز می‌کند به یک اندازه تحت تأثیر قرار گیرد. حالا تصور کنید که این نیرو به طور مساوی توزیع نشده و یک چرخ کمی‌بیشتر فشرده می‌شود. در نتیجه به سرعت ماشین به یک سمت تغییر جهت می‌دهد و فرمان به یک طرف منحرف می‌شود. در چنین مواردی خودرو و سیستم ترمز آن را به یک ترمزساز با تجربه نشان دهید. پمپ ترمز یک چرخ ممکن است گیرپاژ کرده باشد و نتواند به درستی ترمز کند. درمان این درد باز کردن پمپ ترمز و شستن بوش‌ها به طوری است که کاملا روان حرکت کنند.
- اما یک مشکل دیگر سر و صدای غیر معمول از سیستم تعلیق ماشین است. با وجود این مشکل با افتادن در هر دست انداز صدای تق تق از ماشین خواهید شنید. این صداهای اضافی نشان دهنده یک خرابی در سیستم تعلیق است که به راحتی می‌توان آن را اصلاح کرد.
- کمک فنر نه باید بیش از حد سخت و نه بیش از حد نرم باشد. همچنین باید پس از جمع شدن به آرامی‌به موقعیت اصلی خود بازگردد. بنابراین قبل از هر چیز باید عملیات کمک فنر را کنترل کنید. در این موارد معمولاً کمک فنر عوض می‌شود. سایش سیبک بدون روغن کاری سیبک هم یکی دیگر از دلایل این سروصدا است. سیبک نیز به طور کلی قابل تعمیر نیست. چون به صورت پرسی ساخته شده است. بنابراین تعویض آن نیز آسان است.