آشنایی با جعبه فرمان
جعبه فرمان یکی از اجزای سیستم فرمان خودروست که نقش مهمی را در هدایت چرخ ها و تعادل کلی خودرو در هنگام رانندگی دارد. این قطعه از گذشته تاکنون تغییر و تحولات مختلفی را داشته و امروزه با دارا بودن انواع مختلف در خودروها بکار می‌رود.
شاید ساده ترین چیزی که درباره خودرو بدانیم این است که قطعه ای به نام فرمان که تحت پشتیبانی جعبه فرمان است به ما کمک می‌کند تا خودرو را هدایت کنیم. به عبارت دیگر غربیلکی که ما در کابین خودرو می‌بینیم با کمک اجزای دیگر به هدایت کامل خودرو می‌پردازند که جعبه فرمان بخشی از آن است.
در این بخش از مقاله یدک یار قصد داریم تا به بررسی کامل جعبه فرمان و وظایف اصلی آن بپردازیم. با ما همراه باشید.
جعبه فرمان چیست؟
جعبه فرمان (Steering Gear box) بخشی از سیستم هدایتگر خودرو یعنی سیستم فرمان است که برای انتقال نیرو چرخشی به فرمان موجب چرخیدن چرخ ها نیز می‌شود. این جعبه از اجزای مختلفی تشکیل شده که غربیلک فرمان یکی از آنهاست.
این بخش با کمک انتقال این نیرو در نهایت سبب می‌شود تا راننده بتواند خودرو را در مسیر دلخواه به حرکت درآورد. جعبه فرمان به طور کلی بر روی اتاق خودرو نصب می‌شود.
جعبه فرمان تاکنون تغییرات و تحولات بسیاری را به خود دیده و همانند دیگر قطعات موجود در ماشین توسعه پیدا کرده است. جعبه فرمان با توجه به نوع آن از سیستم های متفاوتی تشکیل می‌شود که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
وظیفه جعبه فرمان چیست؟
جعبه فرمان خودرو بخش مهمی از سیستم فرمان محسوب می‌شود که در کنار انتقال گشتاور مناسب به چرخ ها، کار افزایش میزان این گشتاور را نیز انجام می‌دهد. به طور کلی، کار انتقال گشتاور و دَوَران فرمان توسط سیبک فرمان و مفصل های سیستم فرمان به سگ دست انتقال پیدا می‌کند.
اگر بخواهیم وظایف مختلف جعبه فرمان را به صورت کامل و واضح بگوییم، این قطعه دارای وظایف زیر است:
- تغییر صفحه دَوَرانی فرمان به صفحه مکانیکی فرمان
- افزایش گشتاور و کاهش حرکت چرخشی
- امکان جا به جایی دَوَرانی دست راننده
- تبدیل حرکت چرخشی و دورانی غربیلک به حرکت خطی و اهرم بندی فرمان
اساس کار تمامی جعبه فرمان ها مشابه یکدیگر است، بدین ترتیب، زمانی که راننده غربیلک فرمان را می‌چرخاند، این حرکت دورانی و گشتاور به جعبه فرمان منتقل می‌شود. در این حالت، جعبه فرمان این حرکت دورانی را خطی تبدیل کرده و آن را سگ دست از طریق میله بندی های فرمان یا شغال دست های چپ و راست منتقل می‌کند.
حال سگ دست ها به داخل یا خارج می‌چرخد و این چرخش سب حرکت و پیچیده چرخ ها به سمت راست یا چپ خواهد شد.
انواع جعبه فرمان
اساس دسته بندی جعبه فرمان با توجه به مواردی از قبیل میزان افزایش گشتاور، نحوه افزایش گشتاور، راحتی دست راننده، و نحوه کنترل خودرو می‌باشد که در نهایت انواع جعبه فرمان زیر را شامل می‌شود:
- جعبه فرمان با نیرو کمکی
در این نوع، نیرو هیدرولیکی یا الکتریکی به کمک قطعات مکانیکی آمده و منجر به افزایش نیرو گشتاور دست راننده توسط غربیلک فرمان می‌شود. جعبه فرمان با نیرو کمکی به کاهش سختی و خشکی فرمان کمک کرده و رانندگی راحت تری را برا راننده به ارمغان می‌آورد.
- جعبه فرمان مکانیکی
این نوع جعبه فرمان ساده ترین و قدیمی ترین نوعی است که از گذشته در خودرو های بسیاری بکار رفته است. عمل انتقال گشتاور دست راننده در این نوع جعبه فرمان توسط مجموعه ای از چرخ دنده ها و بازو ها انجام می‌شود. بدین ترتیب، تنها نیرو دست راننده منبع انرژی این سیستم می‌باشد.
هر دو نوع جعبه فرمان های مکانیکی و نیرو کمکی خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که به بررسی هر کدام یک از آنها می‌پردازیم:
جعبه فرمان مکانیکی
- جعبه فرمان حلزونی انگشتی
ساده ترین نوع جعبه فرمان مکانیکی این نوع می‌باشد که دارای یک پوسته جعبه مربع شکل و قطعاتی به نام های حلزونی و انگشتی است. انتقال حرکت نیز با استفاده از این دو قطعه صورت می‌گیرد. البته معایب بسیاری که این نوع جعبه فرمان داشته منجر شده تا از خط تولید خارج شود.
- جعبه فرمان حلزونی غلتکی
این مدل جعبه فرمان مکانیکی نیز سالهاست که از خط تولید خارج شده و غلتکی به جای دنده فرمان دارد.
- جعبه فرمان حلزونی با دنده تاج خروسی
قطعه ای دندانه دار به نام تاج خروسی که به جای انگشتی استفاده می‌شود و شباهت زیادی به تاج خروس دارد در این نوع جعبه فرمان دیده می‌شود. انتقال حرکت مارپیچ متصل شده به غربیلک به سمت حلزونی و میل فرمان ها توسط این تاج انجام می‌شود.
- جعبه فرمان ساچمه ای با دنده تاج خروسی
دو چرخ دنده به شکل تاج خروسی و مخروطی شکل در کنار یکدیگر در این نوع جعبه فرمان بکار رفته است. این مدل جعبه فرمان همچنان در خودرو های سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساچمه، مهره انتقال، دنده تاج خروسی، پیچ تنظیم و شفت خروجی اجزای اصلی این نوع جعبه فرمان است.
- جعبه فرمان چرخ دنده شانه ای
این نوع جعبه فرمان یکی از متداول ترین انواع جعبه فرمان است که همچنان در خودرو ها بکار می‌رود و با نام های کشویی و راک اند پینیون نیز معروف است. سبک بودن و اشغال فضای کم از جمله نکات مثبت و قوی در این نوع جعبه فرمان است.
پینیون هایی که با حرکت مارپیچ فرمان در ارتباط است حرکت چرخشی را از غربیلک گرفته و با درگیر کردن دنده های خود با دنده های راک این حرکت دورانی را به حرکت عمودی تبدیل می‌کند.
جعبه فرمان با نیرو کمکی
- جعبه فرمان هیدرولیکی
در این نوع جعبه فرمان که با نیرو کمکی عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد، از یک فشار هیدرولیکی برای به حرکت درآوردن چرخ دنده های شانه ای کمک گرفته می‌شود و راننده نیرو کمتری را برای دوران غربیلک به کار می‌برد.
این نوع جعبه فرمان شامل قطعات مختلفی از جمله شیر و پمپ هیدرولیکی، مخزن و لوله های رفت و برگشت روغن، جک و تسمه هیدرولیک تشکیل شده است.
- جعبه فرمان الکتروهیدرولیکی
این نوع به عنوان جایگزینی برای جعبه فرمان های هیدرولیکی هستند. جعبه فرمان الکتروهیدرولیکی کارکردی مشابه با هیدرولیکی دارد با این تفاوت که پمپ نیرو خود را از موتور دریافت نکرده و شاهد افت توان موتور نیز نخواهیم بود.
این نیرو توسط قطعه ای به نام موتور الکتریکی که دقیقا در پشت پمپ قرار دارد گرفته می‌شود.
- جعبه فرمان الکتریکی
یک موتور الکتریکی نیرو کمکی لازم برای دست راننده در این نوع جعبه فرمان را فراهم می‌کند. بنابراین، یک موتور الکتریکی جایگزین روغن هیدرولیک و اجزای تامین کننده آن خواهد شد. سنسور و ECU در این نوع جعبه فرمان بر روی ستون فرمان نصب می‌شود.
جعبه فرمان های الکتریکی جدید ترین انواع جعبه فرمان هستند که در کمپانی های خودروسازی بسیاری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع همچنین پیشرفته ترین نوع جعبه فرمان است که با تکنولوژی جدیدی عمل می‌کند.
مزایا جعبه فرمان الکتریکی چیست؟
- هزینه نگه داری و تعمیر پایین
- وزن بسیار کم
- کاهش مصرف سوخت
- افزایش سرعت عملکردی فرمان
- افزایش ایمنی و پایداری خودرو
- اشغال فضای کمتر
- شروع به کار آن با حرکت فرمان و فعال نبودن دائمی آن
- کنترل راحت تر فرمان در شرایط مختلف
علائم خرابی جعبه فرمان
- صدای غیر عادی فرمان هنگام چرخاندن آن
- لقی جعبه فرمان در هنگام دست انداز ها
- سفت شدن غربیلک فرمان
علت لق شدن جعبه فرمان چیست؟
برای شما هم پیش آمده که در هنگام عبور از دست انداز خودرو شما تقه ای صدا می‌دهد و یا در هنگام گردش، فرمان لق می‌باشد. این مشکل که به اصطلاح لق شدن جعبه فرمان معروف است به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که عبارتند از:
- دنده های جعبه فرمان به علت رانندگی های مکرر دچار خوردگی و فرسودگی شده است
- فاصله نادرست بین پینیون و دنده شانه ای
- بلبرینگ پینیون دچار مشکل شده است
- تنظیم نادرست پینیون و دنده شانه ای
علائم خرابی جعبه فرمان هیدرولیک
این نوع جعبه فرمان در بین دیگر انواع از تنوع و کاربرد بیشتری برخوردار است و بسیاری از خودرو های امروزی دارای فرمان های هیدرولیک هستند. برخی از مهم ترین علائم خرابی جعبه فرمان هیدرولیک عبارتند از:
- روغن ریزی سیستم هیدرولیک
- لرزش فرمان در سرعت بالا
- تعادل نداشتن خودرو در هنگام رانندگی
- پس زدن خودرو
- شنیدن صدا در هنگام درجا کار کردن خودرو
- ایجاد صدا ناهنجار هنگام چرخاندن فرمان به سمت چپ و راست
- سفت شدن فرمان خودرو
خرابی در جعبه فرمان خودرو تعادل و در نهاید هدایت خودرو شما را با مشکل جدی مواجه می‌کند و بهتر است در صورت مشاهده هر یک از موارد ذکر شده به تعمیرگاه مختصص مراجعه نمایید.
خرید جعبه فرمان
جعبه فرمان با توجه به نقش مهمی که در هدایت خودرو دارد همواره باید در سلامت کامل فنی باشد و هر نوع ایراد در آن خطراتی را برای راننده و سرنشینان به وجود می‌آورد. لذا، برای خرید جعبه فرمان جدید و سالم بهتر است با توجه به نوع و مدل خودرو خود اقدام به تهیه این قطعه کنید.
مجموعه یدک یار یکی با دارا بودن فروشگاه اینترنتی و بیش از ۶ سال سابقه فروش آنلاین می‌تواند انتخاب مناسبی برای خرید شما باشد. این مجموعه تنوع بالای قطعات و لوازم یدکی خودرو را با ضمانت اصالت در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهد.
برای خرید جعبه فرمان می‌توانید از طریق وب سایت فروشگاهی و همچنین با شماره گیری ۹۱۳۰۵۰۶۰-۰۲۱ اقدام نمایید.