منیفولد چیست؟ با علائم خرابی و وظیفه منیفولد آشنا شوید

“منیفولد” یا چند راهی قطعه بسیار مهمی در پیشرانه وسیله های نقلیه موتوری می‌‌باشد و وظیفه حساسی را در عملکرد به موقع موتور بر عهده دارد. این قطعه در موتور های درون سوز قرار می‌گیرد و پیش نیاز اتومبیل برای روشن شدن را تامین می‌کند.

این قطعه به چند نوع تقسیم شده که دو نوع اصلی آن منیفولد خروجی (دود) و منیفولد ورودی (هوا) تقسیم بندی می‌شود. هر کدام از این منیفولد ها وظایف مختلفی را به طور جداگانه ایفا می‌کنند؛ در واقع، “منیفولد دود” عمل هدایت و خارج کردن دود پر حرارت حاصل از احتراق سوخت در پیشرانه موتور را برعهده داشته و “منیفولد هوا” نیز هوا را به داخل محفظه احتراق هدایت می‌کند.

معنی منیفولد چیست؟

منیفولد کلمه ای با ریشه انگلیسی Manifold است که معانی مختلفی را در برمی‌گیرد. این کلمه در معنی لغوی به چند ظرفیتی، چند برابر کردن، و متنوع بودن اطلاق می‌‌شود. اما معادل فارسی آن به معنی گازگاه بوده و در مهندسی خودرو به قطعه ای گفته می‌شود که تعدادی از اتصالات را به هم پیوند می‌دهد.

منیفولد چیست؟

حال به این سوال می‌رسیم که “منیفولد چیست“، اتفاق مهمی که در زمان احتراق موتور رخ می دهد این است که قطعه ای به نام شمع موتور جرقه زده و این جرقه سوخت متراکم شده را منفجر می‌کند. در نهایت، انفجار ناشی از جرقه زدن شمع ها باعث ایجاد قدرت در موتور می‌شود. چرخه احتراق موتور نیاز به ورود هوا و خروج دود داشته و منیفولد قطعه ای چدنی یا پلاستیکی است که هوای ورودی و دود خروجی موتور را در مسیر درست هدایت میکند.

منیفولد کجاست؟

منیفولد دود با اشکال مختلف ساخته می‌شود و در یک موتور خطی، لوله های آن در کنار هم در پشت موتور قرار گرفته و در یک موتور خورجینی در انتهای موتور به هر یک از بلوک های سیلندر متصل می‌شود.

منیفولد هوا نیز معمولا در بالای ریل سوخت و چسبیده به دیرچه گاز و هواکش موتور قرار دارد.

وظیفه منیفولد چیست؟

حال به کار و وظیفه منیفولد ها در اینجا میپردازیم! هوای مورد نیاز برای احتراق توسط منیفولد ورودی به محفظه های احتراق راهنمایی شده و پس از اینکه احتراق صورت گرفت دود تولید شده توسط سوپاپ وارد منیفولد خروجی می‌شوند. منیفولد از یک سو به منبع اگزوز و از سوی دیگر به سیلندر متصل می باشد تا به بهترین نحو هوای ورودی موتور و گاز های خروجی را در مسیر درست هدایت کند.

دود از طریق منیفولد به سمت منبع اگزوز هدایت شده و پس از خفه کردن صدای موتور، دود آن نهایتا به اگزوز تحویل داده می‌شود و اگزوز دود را به سوی محیط بیرونی منتقل می‌کند. منیفولد به دلیل تماس مستقیم با دود ها از حرارت بالایی برخوردار است، به همین دلیل، داشتن ابزاری برای تماس با آن از مهم ترین موارد ایمنی است.

بررسی انواع منیفولد خودرو

منیفولد ماشین به سه نوع مختلف شناخته میشود. در این قسمت انواع منیفولد را نام برده و جلوتر هر یک را بررسی خواهیم کرد:

• منیفولد هوا (ورودی)
• منیفولد دود (خروجی)
• منیفولد گاز

منیفولد هوا چیست و چکار می‌کند؟

اولین نوع منیفولد، منیفولد هوا یا همان منیفولد ورودی است. مینفولد هوا قطعه ایست که هوای ورودی مورد نیاز موتور را به محل احتراق هدایت میکند. این قطعه از یک متغیر تکونولوژی پشتیبانی می‌کند تا با تغیر طول و شکل کلی خود به کنترل متغیر های ورودی بپردازد. این نوع منیفولد در موتور های احتراق داخلی بکار رفته و به بهینه سازی قدرت و گشتاور در سراسر دور موتور و همچنین بهینه سازی مصرف سوخت کمک شایانی می‌کند. منیفولد های هوا دارای دو مسیر هستند که مسیر اول برای ورودی هوا با دور موتور بالا و مسیر دوم برای دور موتور پایین اختصاص داده شده است.

علاوه بر این، منیفولد های هوا دارای دو نوع با طول های متغیر هستند و در دور های موتور بالا و پایین نیز این تفاوت از اهمیت برخوردار می‌باشد. بدین ترتیب، هر چه طول منیفولد هوا کوتاه تر باشد، دور موتور بالاتر، و هر چه منیفولد بلند تر باشد، دور موتور پایین تر خواهد بود چرا که لوله های بلند تر سبب کاهش فرکانس هوای ورودی به داخل سیلندر ها می‌شود و باعث بهتر پر شدن آن خواهد شد.

منیفولد هوا در پیشرانه های قدیمی که به سیستم سوخت رسانی کاربراتور مجهز بودند، معمولا از جنس آلیاژ آلومینیوم و یا چدن بود. این نوع منیفولد دارای طراحی های مختلفی می‌باشد که تفاوت آن ها در نوع پیشرانه، تعداد کاربراتور، و همینطور اندازه آنها می‌باشد. با توجه به نوع پیشرانه، طراحی های گوناگون منیفولد جهت جای گیری کاربراتور هایی با سایز و تعداد مختلف می‌باشد تا بیشترین بازدهی را ارائه دهد. اما در پیشرانه های انژکتوری طراحی منیفولد کمی متفاوت تر به نظر می‌آید، به گونه ای که سیستم سوخت رسانی بر منیفولد سوار نشده و از طراحی یکپارچه برخوردار می‌باشد که در ابتدای ورودی آن پولکی گاز دریچه گاز و استپر قرار گرفته است.

محل اتصال کاربراتور با منیفولد در پیشرانه های کاربراتوری و محل اتصال منیفولد با سیلندر در پیشرانه های انژکتوری توسط واشر های آب بندی به طور کامل پوشیده می‌شود تا هیچگونه هوایی به داخل درز نکند، اما اگر این واشر ها دچار آسیب یا مستهلک شوند هوا می‌تواند از محل آسیب دیده به داخل پیشرانه نفوذ کند. در نهایت ورود هوا به موتور خارج از مکانیزم طراحی شده موجب بد کار کردن موتور و افت بازدهی آن میشود.

منیفولد دود چیست و چکار می‌کند؟

نوع دیگری از منیفولد ها با نام منیفولد دود یا منیفولد خروجی است که برای تخلیه دود بکار گرفته می‌شود. وظیفه و کار منیفولد دود هدایت و انتقال دود و دیگر گاز های داغ خروجی پس از احتراق از موتور به مجموعه اگزوز است. عملکرد مطلوب و بهینه آن مستلزم وجود یک مسیر مناسب و بدون مانع برای فرار و خروج گازهاست. از دیگر وظایف مهم منیفولد دود گرم کردن منیفولد گاز است که بدین وسیله سوخت به صورت بخار درآمده و از مایع شدن آن جلوگیری می‌کند.

منیفولد دود نیز همانند منیفولد هوا از جنس چدن است، اما به صورت آلمینیومی، کرومی یا سرامیکی نیز در خودرو های اسپرت تعبیه میشوند. علاوه بر چدن های اکستری، منیفولد ها دود را از آلیاژ هایی نظیر داکتیل، و یا گرافیت های فشرده نیز تولید می‌کنند، البته جنس اصلی انها از فولاد های نسوز است اما به دلیل هزینه های بیشتر معمولا از جنس چدنی آنها در خودرو ها به کار می‌روند.

منیفولد دود از طریق یک واشر آب بندی به سرسیلندر و از طریق یک واشر منعطف سربی به ابتدای لوله اگزوز متصل می‌شود. از آنجایی که پیشرانه بر روی دسته موتور ها نصب شده و در دست انداز ها تکان می‌خورد، واشر منعطف سربی اتصال همیشگی بین منیفولد و لوله اگزوز را بدون بروز نشتی دود حفظ می‎کند.

مشکلاتی که به منیفولد دود مربوط هستند اغلب اوقات به خرابی واشر های آب بندی به خصوص واشر منعطف سربی مربوط می‌شوند. در صورت بروز نشتی کم در واشر آب بندی و محل اتصال منیفولد با سرسیلندر، یافتن محل دقیق آن کار راحتی نخواهد بود، اما بیشترین آمار خرابی مربوط به واشر منعطف می‌باشد زیرا به صورت طولانی در معرض گاز های خروجی پر حرارت حاصل از احتراق و جا به جایی مداوم پیشرانه قرار می‌گیرد و مستهلک میشود.

منیفولد گاز چیست و چکار می‌کند؟

نوع سوم منیفولد ها که مختص خودرو های کاربراتوری بوده، منیفولد گاز است که همانند منیفولد های دود از اشکال مختلفی ساخته شده و در بین کاربراتور و سیلندر در موتور قرار می‌گیرد. رساندن سوخت و هوایی که توسط کاربراتور مخلوط می‌شود به شکل گاز در یک محفظه احتراق در سر سیلندر از وظایف مهم منیفولد گاز می‌باشد.

منیفولد چدنی یا پلاستیکی، کدام یک بهتر است؟

همانطور که گفته شد، منیفولد قطعه ای است که با متریال مختلفی تولید می‌شود؛ مهم ترین این متریال ها آلیاژ های فلزی و پلاستیک است که بر اساس مدل خودرو و نوع منیفولد متغیر هستند.

تفاوت منیفولد های پلاستیکی و چدنی در میزان انتقال گرما و حرارت و همچنین میزان مقاومتی که در برابر حرارت از خود نشان می‌دهند است.

اگر از منیفولد های پلاستیکی در خودرو خود استفاده می‌کنید، باید با معایب منیفولد پلاستیکی آشنا باشید، معایب آن عبارتند از:

• خراب شدن زود هنگام و زود تر از منیفولد های چدنی
• مقاومت پایین در برابر گرما و حرارت
• عدم انبساط کافی هنگام عبور گرما
• عدم مقاومت در برابر شوک های حرارتی (گرم و سرد شدن منیفولد)

با توجه به این موارد باید در پاسخ به این سوال که آیا منیفولد پلاستیکی بهتر است یا چدنی؟ باید گفت: هرچند منیفولد پلاستیکی از نظر اقتصادی مقرون بصرفه تر است اما منیفولد چدنی مقاوم تر بوده و کارایی و طول عمر بیشتری دارد.

واشر منیفولد چیست؟

منیفولد ها نیز همانند سیلندر ها دارای واشر هایی فلزی هستند که با توجه به قالب اصلی منیفولد ها طراحی و تولید می‌شوند. واشر منیفولد قطعه ایست که منیفولد را در محل های اتصال به آب بندی کرده تا از نشت هوا جلو گیری کند. واشر منیفولد را با نام واشر بغل اگزوز نیز می‌شناسند و به طور عامیانه به این نام شناخته می‌شود، بنابراین، هیچ تفاوتی بین این دو وجود ندارد و در هر دو در واقع به یک قطعه اطلاق می‌شود.

اگر منیفولد در موتور وجود نداشت چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر منیفولد در موتور اتومبیل ها وجود نداشته باشد، دود خارج شده از موتور در کاپوت جمع شده و سبب خفگی سرنشینان می‌شود که البته این مسئله تنها مشکل نبود این قطعه نیست.

در واقع، اگر منیفولد در موتور وجود نداشته باشد، افراد داخل خودرو قادر به شنیدن هیچ صدایی به غیر از صدای خروجی دود نخواهند بود. با توجه به اینکه خفه کردن صدا بر عهده منبع اگزوز می‌باشد، اما وجود یک هدایت کننده که بتواند دود را به منبع اگزوز هدایت کند حائز اهمیت است، در نتیجه، منیفولد که نقش هدایت کننده دود در خودرو و خفه کردن اولیه صدا را بر عهده دارد، از جمله قطعات بسیار مهم محسوب می‌شود.

طول عمر منیفولد چقدر است؟

اگر بخواهیم طول عمر مفید این قطعه را محاسبه کنیم، مدت زمان ۶ الی ۱۰ سال بهترین محدوده زمانی برای عمر این قطعه می‌باشد، اما گاهی اوقات مشاهده می‌شود که خودرو های بسیار قدیمی که بیش از ده ها سال از تاریخ تولید آنها می‌گذرد، دارای منیفولد سالم می‌باشند چرا که جنس آن ها از چدن و آلیاژ های بسیار مقاوم بوده و همین موضوع سبب شده است تا منیفولد بسیار مقاوم بماند. همچنین این قطعه به عنوان قطعات مصرفی به حساب نمی آید و استهلاک پایینی دارد.

تاثیر منیفولد در شتاب

بدیهی است که احتراق موتور خودرو بصورت مستقیم به میزان ترکیب سوخت و هوا بستگی دارد. همینطور باید دقت داشت که هرچه میزان حجم ترکیب سوخت و هوا بیشتر باشد، گاز های خروجی تولید شده نیز بیشتر است و خروج راحت این گاز ها با هدف افزایش راندمان موتور بسیار پر اهمیت است. بدیهی است که در زمان شتابگیری خودرو میزان مخلوط سوخت و هوا بصورت چشمگیری افزایش پیدا میکند. اینجاست که تاثیر منیفولد در شتاب خودرو به وضوح دیده میشود. در منیفولد با ایجاد یک خم ملایم و آرام و ایجاد شیب تند درونی سبب خروج سریع تر دود از منیفولد به سمت سیستم اگزوز می‌‌شوند. در این حالت، به دلیل بالا بودن سرعت خروج دود و عدم انباشته شدن آن در اگزوز، مراحل احتراق سریع تر و بهینه تر صورت گرفته و در نهایت شاهد افزایش شتاب خودرو خواهیم بود.

علام خرابی منیفولد

هرچند منیفولد ها هم مانند قطعات مصرفی خودرو دارای عمر مشخصی نیستند، اما با این حال پس از گذشت مدت زمان زیاد فرسوده شده و به دلایل مختل کارایی خود را از دست میدهد. حال ما تصمیم داریم تا به علائم خرابی منیفولد و همینطور راه های جلوگیری از آن بپردازیم.

ایرادات متعدد در منیفولد میتواند سبب نیاز به تعمیر یا حتی تعویض این قطعه شود. این ایرادات با نشانه های مختلفی بروز می‌کنند که در ادامه به برخی از رایج ترین علائم خرابی منیفولد اشاره خواهیم کرد:

کاهش قدرت موتور و شتابگیری سخت ماشین

یکی از اصلی ترین علائم خرابی منیفولد خودرو افت محسوس قدرت و شتاب خودروست. با خرابی منیفولد خودرو، به دلیل اخلال در روند تامین هوای مورد نیاز موتور برای احتراق و یا خروج ناقص دود و گاز های پس از احتراق درست کار نکرده و بازدهی موتور ماشین به شدت افت پیدا خواهد کرد. این افت بازدهی را میتوان در کاهش قدرت موتور به ویژه در زمان شتابگیری بصورت محسوس حس کرد.

افزایش مصرف سوخت ماشین

یکی از دیگر علائم خرابی منیفولد افزایش مصرف سوخت ماشین است. در صورتی که به هر دلیل روند خروج دود و گاز های خروجی موتور با اختلال صورت گیرد و این عمل به صورت ناقص انجام شود، فشار مضاعف به موتور خودرو وارد شده و طبیعاتا مصرف سوخت نیز افزایش پیدا میکند.

افزایش دما موتور خودرو

با خروج گاز ها و دود ناشی از احتراقات صورت گرفته در موتور بخش بزرگی از گرمای موتور به همراه دود از طریق منیفولد خارج خواهد شد. بدیهی است که هر عاملی در منیفولد موجب شود تا عمل تخلیه دود بصورت کامل رخ ندهد، باعث گرم شدن بیش از اندازه موتور خواهد شد.

صدای منیفولد

یکی از اصلی ترین نشانه های خرابی منیفولد، صدا دادن آن است. صدای منیفولد شبیه به زوزه کشیدن است که با گاز دادن و بالا رفتن دور موتور بیشتر و بیشتر میشود. علت صدای منیفولد میتواند دلایل زیادی داشته باشد اما شکستگی یا ترک بروی منیفولد اصلی ترین آن شناخته میشود.

دیر خاموش شدن خودرو بعد از بسته شدن سوئیچ

یکی دیگر از علائم خرابی منیفولد ماشین و عدم تخلیه کامل دود موتور، با تاخیر خاموش شدن ماشین است. این اتفاق در زمانی رخ میدهد که پروسه خروج دود به سرعت اتفاق نیوفتاده و منیفولد وظیفه خود را به درستی انجام نمیدهد.

سوختن واشر منیفولد

واشر منیفولد قطعه ایست که جهت مهر و موم کردن منیفولد استفاده میشود. این قطعه به مرور زمان به دلیل این که در معرض حرارت زیاد موتور قرار دارد مستهلک شده و کاریی خود را از دست میده. وقتی واشر منیفولد خاصیت آب بندی خود را از دست دهد اصطلاحا میگویند واشر منیفولد سوخته، با سوختن واشر منیفولد احتمال آسیب به خود منیفولد نیز افزایش پیدا می‌کند. از آنجایی که وظیفه تنظیم درصد ترکیب سوخت و هوای ورودی بر عهده مجموعه سیستم سوخت رسانی می‌باشد، ورود جریان های هوایی که خارج از کنترل سیستم سوخت رسانی می‌باشند باعث بر هم خوردن ترکیب دقیق هوا و سوخت شده و در نتیجه سبب عملکرد نامناسب پیشرانه و افت توان موتور خواهد شد.

نشت مایع خنک کننده موتور

سیستم منیفولد برخی از خودرو ها به شکلی طراحی شده که واشر منیفولد، مایع خنک کننده رادیاتور را نیز آب بندی میکند. باید توجه داشت که نشت مایع خنک کننده بیشتر نشان دهده خرابی واشر منیفولد است. با خرابی واشر منیفولد مایع خنک کننده نشت کرده و به دلیل حرارت بسیار زیاد بخار میشود. در صورتی که بوی مایع رادیاتور را حس کردید و یا شاهد خروج بخار از موتور خودرو بودید حتما سلامت واشر منیفولد خودرو خود را بررسی کنید.

وجود روغن در منیفولد

روغن ها به منظور گردش های گردابی بخاراتی در خروجی موتور وارد منیفولد شده و از آنجا وارد موتور شده و در نهایت می‌سوزد. عملکرد استفاده از روغن در منیفولد ها به این صورت است که ذرات سنگین تر روغن به کناره ها چسبیده تا به موتور بازگردانده شوند. این در حالتی است که هوای ناچیزی از میان آن وارد منیفولد می‌شود. در صورتی که میزان بیش از حدی از روغن در منیفولد باقی بماند، مانع ورود و خروج هوا و دود می‌شود. لذا مشاهده وجود روغن در منیفولد یکی از نشانه های خرابی آن بشمار میرود.

ترک داشتن منیفولد

به خودی خود احتمال ترک خوردن منیفولد بسیار کم است اما، شستن منیفولد با آب آن هم در حالتی که دمای آن بسیار بالاست و هنوز خنک نشده، سبب ترک برداشتن آن می‌شود. یکی دیگر از علل ترک برداشتن و شکستن منیفولد تصادفات شدید است. شکستن منیفولد در نهایت منجربه کاهش راندمان این قطعه شده و خروج کامل دود را با مشکل روبرو میکند. در صورت بروز ترک یا شکستگی منیفولد باید نسبت به تعویض این قطعه اقدام شود چرا که به کاپوت خودرو نزدیک بوده و می‌تواند سبب سوختگی نمد و یا رفتن رنگ کاپوت شود. 

داغ شدن بیش از حد منیفولد

با عبور دود و گاز های داغ بعد احتراق، حرارت منیفولد را به سرعت افزایش میدهد. حال اگر میزان افزایش دمای آن بیش از حد تحمل آلیاژ آن باشد، نشان دهنده این موضوع است که واشر های منیفولد به خود قطعه نشتی خنک کننده دارد، بدین ترتیب، منیفولد بیش از حد داغ شده و در نتیجه موتور نیز افزایش دمایی بالایی خواهد داشت. این موجب آن میشود که منیفولد از حالت استاندارد خود خارج شده و به خوبی عمل نکند. از طرفی این حرارت بالا به موتور خودرو نیز میتواند آسیب های جدی وارد کند.

هوا کشیدن منیفولد

آب بندی منیفولد از جمه اقدامات ضروری است که در هنگام نصب این قطعه انجام می‌دهند. حال زمانی که این آب بندی به درستی صورت نمی‌گیرد، نشت هوا در این قطعه به وجود می‌آید. از علائم نشتی منیفولد آن است که، موتور توان قبلی خود را از دست می‌دهد و با گذاشتن پای خود بر روی پدال گاز و گاز خوردن بسیار آرام می‌توان فهمید که این قطعه دچار نشتی است. علت اصلی نشتی منیفولد را میتوان مهر و موم نبودن آن دانست.

موارد ذکر شده بالا از شایع ترین نشانه های وجود اختلال در سیستم منیفولد می‎باشد. این موارد ممکن است به دلایل مختلفی از جمله نشت هوا، یا خراب شدن واشر منیفولد باشد. بهتر است در صورت مشاهده هرگونه از ایرادات ذکر شده به مرکز تعمیراتی متخصص در این زمینه مراجعه کنید.

خرید منیفولد

اگر قصد تعویض منیفولد خودرو خود را دارید و به دنبال مرکز معتبری برای تهیه محصول موردنظر خود می‌گردید، فروشگاه یدک یار پیشنهاد ما به شماست.

برای خرید منیفولد اصل و با کیفیت می‌توانید از طریق تماس با مجموعه یدک یار بهترین خرید را تجربه کرده و کالای خود را در هر کجای کشور تحویل بگیرید. این مرکز با در نظر گرفتن خدماتی همچون تعویض یا مرجوع کالا در صورت وجود مغایرت با شرایط اعلام شده از جانب یدک یار، گامی در جهت جلب اعتماد و رضایت مشتریان برمی‌دارد.

یکی دیگر از امتیازات مثبت این مجموعه داشتن مشاوره رایگان می‎باشد؛ اگر مشتری اطلاعات کافی برای خرید را نداشته باشد، از طریق تماس با این مرکز و انجام مشاوره به صورت رایگان، با اطمینان محصول مورد نظر خود را بیاید. برای خرید منیفولد با ما در تماس باشید.