رله ماشین چیست؟
رله ماشین انواع مختلفی دارد که به نحوی از سیستم های الکترویکی داخل خودرو حفاظت می کنند. در این هنگام، اگر جریان و لتاژ بیشتر از میران استاندارد باشد، رله با جلوگیری از ورود این جریان های غیر استاندارد مانع از آسیب به سیستم های الکتریکی خودرو خواهد شد.
قطعا شما هم نام رله ماشین را شنیده اید اما شاید به طور کامل ندانید این عبارت به چه معناست. خودروسازان برای کم کردن میزان سیم کشی برق در خودرو و هم چنین برای اینکه امکان فعال کردن خودکار یک مدار الکتریکی (به جای روش دستی خاموش و روشن کردن) وجود داشته باشد که از رله یا سوییچ استفاده می‌کنند. رله از سیستم‌های الکتریکی موجود در ماشین شما حفاظت می‌کند و وقتی که جریان و ولتاژ بیشتر از میزان استاندارد می‌شود ضرر و آسیب به دستگاه‌های الکتریکی خودرو وارد می‌گردد.
رله کاربردهای دیگری هم دارد. به عنوان مثال، از رله در استارتر برقی خودرو بهره می‌برند که از جریان‌های پایین برای کنترل یک مدار با جریان بالا استفاده شود. هم چنین در رابط های کامپیوتری و کنترل ترافیک هم از رله بهره گرفته می‌شود. در سیستم مدیریت روشنایی در خیابان‌ها و کاربردهای خانگی و درایوهای موتور هم رله کاربرد فراوانی دارد. کنترل مدار با ولتاژ بالا به وسیله یک مدار با ولتاژ پایین هم از دیگر کاربردهای رله می‌باشد که به عنوان مثال در تقویت کننده‌های صوتی و مودم‌ها از رله استفاده می‌گردد تا این کار را انجام دهد.
چگونه باید از سالم بودن همه رله‌های ماشین خود مطمئن شوید؟
رله اجازه می‌دهد تا مقدار کمی جریان برای کنترل لوازم جانبی در وسیله نقلیه شما (وسایلی که به مقدار زیادی جریان برای کار کردن متکی هستند) انتقال یابد. رله از نیاز به کلیدهای سنگین‌تر و سیم کشی بیشتر برای به کار انداختن این وسایل الکتریکی جلوگیری می‌کند. اکثر رله‌ها دستگاه‌های مربع مشکی کوچکی مثل شکل زیر هستند.
یک رله یا از یک دستگاه الکترومغناطیسی برای حرکت سوئیچ به گونه ای استفاده می‌کند که با حرکت سوییچ مدار باز یا بسته شود و یا از یک مدار الکتریکی برای حرکت سوئیچ به گونه ای استفاده می‌کند که با حرکت سوییچ، مدار وصل یا قطع شود.
رله دوتایی یا رله دوبل خودرو چیست؟
رله دوبل یا رله دوتایی در خودروهای انژکتوری کاربرد دارد و قطعه اصلی برای تقسیم برق در این نوع خودروها است. رله دوبل، ولتاژ مورد نیاز را به تغذیه ای سی یو موتور ماشین ECU و اجزای مختلف سیستم سوخت رسانی ارسال می‌کند.
این نوع رله، از دو رله ساخته شده است که به هم وصل شده اند. یکی از این دو رله با نام رله اصلی و آن یکی با عنوان رله دوم یا رله پمپ بنزین معرف هستند. این دو رله از یک سیم پیچ با هسته مغناطیسی و یک کنتاکت تشکیل شده‌اند. این نکته را هم بگوییم که رله دوبل دارای پانزده عدد پایه است. رله دوبل، برق قسمت‌های الکتریکی زیر را تامین می‌کند.
- پمپ بنزین خودرو
- سیستم جرقه زنی خودرو
- سیستم سوخت رسانی
- سنسور‌های خودرو
با باز کردن سوئیچ توسط راننده، برق ۱۲ ولت برق به رله می‌آید. به محض ورود برق به درون دو رله‌ی رله دوبل، آن دو رله به هم می‌چسبند. پس از چسبیدن این دو رله به هم، برق دوازده ولتی به قطعات الکتریکی خودرو منتقل می‌گردد. از این بعد قطعات الکتریکی خودرو آماده استفاده توسط راننده و سرنشینان خودرو هستند.
رله اصلی خودرو
همانطور که در بالا اشاره کردیم یکی از رله‌های دوبل، رله ی اول یا اصلی است که برق مثبت جهت حفظ حافظه موقت ای سی یو از همین رله می‌آید و رله دوم، رله قدرت یا پمپ بنزین است. در سیستم‌های ساژم و والئو رله سمت چپ به عنوان رله اول استفاده می‌شود ولی در سیستم زیمنس از رله ی سمت راست به عنوان رله اول بهره گرفته می‌شود. هردو رله توسط ای سی یوی ماشین (ECU) کنترل می‌شوند.
مزیت رله در خودرو
رله‌های خودرو به طور کلی برای سوئیچ کردن مدار جریان بالا با استفاده از مدار جریان کم استفاده می‌شوند. استفاده از رله به شما این مزیت را می‌دهد که چندین مدار روی یک سوئیچ داشته باشید و چندین عملکرد را تنها با یک ورودی انجام دهید. نمونه آن، مکانیسم قفل درب است که به کمک آن شما می‌توانید یک دکمه را فشار دهید اما قفل درها را همزمان باز کنید.
یکی از دلایل اصلی استفاده از رله در خودرو این است که در زمان و هزینه صرفه جویی می‌کنند. بدون وجود رله در خودرو، شما باید از مدارهای الکتریکی با جریان بالا استفاده کنید که این مدارهای جریان بالا ممکن است هزینه زیادی داشته باشند. قطعات جریان پایین مانند رله‌ها اصلاً قیمت زیادی ندارند. با داشتن رله‌ها مدارهای جریان بالای کمتری در خودرو نیاز است. اگر به سایت فروشگاهی Autozone.com بروید، خواهید دید که چیزی مانند رله پمپ سوخت ممکن است فقط ۸ دلار قیمت داشته باشد و یک رله چند منظوره ممکن است کمتر از ۱۳ دلار باشد.
علائم خرابی رله
همانطور که می‌توانید تصور کنید اگر مشکلی برای رله در وسیله نقلیه شما پیش بیاید، می‌تواند سیستم‌های الکتریکی مختلف را مختل کند. از آنجایی که هر یک از لوازم الکتریکی در وسیله نقلیه شما در جایی در طول خط به رله متصل است، تقریباً با ایجاد مشکل برای رله، هر یک از این سیستم‌های الکتریکی بالقوه ممکن است از کار بیفتند.
این سیستم‌های الکتریکی از پمپ بنزین گرفته تا قفل درها، شیشه‌های برقی و تهویه مطبوع و موارد دیگر را شامل می‌شود. در واقع خرابی رله، تقریباً بر هر قسمت از وسیله نقلیه شما تأثیر می‌گذارد البته ممکن است مشکلی که برای رله شما پیش آمده است یک موضوع ساده مانند شل شدن یا کثیف شدن آن باشد که با انجام اقدامات ساده‌ای می توانید مشکل پیش آمده را برطرف کنید. اگر رله‌های خودروی شما شروع به خراب شدن کنند، ممکن است متوجه برخی از این علائم زیر شوید.
توقف ناگهانی
اگر رله جرقه زنی در خودروی شما با مشکل مواجه شود، به طور ناگهانی خودروی شما دچار توقف می‌شود. این اتفاق به این دلیل می‌افتد که با خراب شدن رله، جرقه قطع می‌شود و رله نمی‌تواند جریان الکتریکی را بیش از این به شمع های خودروی شما برساند و در نتیجه خودروی شما دیگر نمی‌تواند احتراق مورد نیاز برای حرکت را حفظ کند.
چراغهای کم نور
رله ای که مسئول کنترل چراغهای جلوی شماست ممکن است آسیب ببیند یا از کار بیفتد و این باعث می‌شود که چراغهای جلوی خودروی شما اصلا کار نکنند یا کم نورتر از حد معمول به نظر برسند. این مشکل ممکن است در نتیجه قطع شدن اتصال یا بارگذاری بیش از حد رله باشد. همین امر می‌تواند برای چراغهای کابین داخلی وسیله نقلیه یا حتی برای صفحه نمایش خودروی شما اتفاق بیفتد. در نتیجه در صورتی که با کم نور شدن متناوب چراغهای خودرو مواجه شدید (یا ممکن است چراغ‌ها اصلاً کار نکنند و یا اینکه چراغهای ماشین شما سوسو بزنند) باید به سراغ رله بروید.
خرابی بالابر شیشه
اگر شیشه پنجره‌های ماشین شما فقط تا حدی پایین می‌آیند و بعد گیر می‌کنند. یا فقط تا حدی بالا می‌آیند و سپس گیر می‌کنند و یا وقتی دکمه بالابر شیشه را فشار می‌دهید و اصلاً این دکمه‌ها کار نمی‌کنند، این نشانه خوبی است که رله‌ای که با پنجره‌های برقی شما کار می‌کند از کار افتاده است.
عدم تهویه مطبوع
هنگامی که دکمه AC خود را روشن می‌کنید، اگر متوجه شدید که هوای سردی از آن خارج نمی شود، یا در کل هوا از آن خارج نمی‌شود، این احتمال وجود دارد که رله و کنترل سیستم تهویه مطبوع خودروی شما از کار افتاده باشد.
همانطور که می‌بینید، از بین بردن علائم یک رله خراب و معیوب به معنای کلی کلمه، دشوار است. از آنجایی که رله‌ها به هر سیستم الکتریکی در خودروی شما مربوط می‌شوند، بهتر است با مشاهده هر یک از علائمی که در بالا اشاره شد، رله آن قسمت را تعویض کنید. یعنی اگر با احتراق بد خودرو مواجهید به فکر رله احتراق باشید، اگر با استارت زدن خودروی خود مشکل دارید، رله استارت خودرو را باید تعمیر یا تعویض کنید و در صورتی که با پمپ بنزین خودروی خود مشکل دارید مشکل رله پمپ بنزین را باید برطرف کنید.
کافی است بگوییم که اگر هر یک از سیستم‌های موجود در خودروی شما که با برق کار می‌کنند در صورت کار نکردن و یا در صورتی که با وقفه یا کاهش ظرفیت کار می‌کنند، ممکن است رله متصل به آن دستگاه دلیل مشکل باشد. باید خودرو را به متخصص نشان دهید و او رله را آزمایش می‌کند تا ببیند رله درست می‌شود یا باید تعویضش کند.
رله‌های خودرو چگونه کار می‌کنند؟
رله‌ها، سوئیچ‌هایی هستند که با نیروی الکتریکی کنترل می‌شوند، مانند کلید، کامپیوتر یا ماژول کنترل دیگر. هدف رله خودرو، خودکار کردن این توان برای روشن و خاموش کردن مدارهای الکتریکی در زمان‌های خاص است.
سوئیچ‌های رله ۱۲ ولت DC بهترین راه‌حل برای کاربردهای ولتاژ کامل هستند، زیرا به یک مدار جریان کم اجازه می‌دهند تا مدار جریان بالا را کنترل کند، مانند بوق خودرو، چراغهای جلو، لامپ‌های کمکی، موتورهای فن، موتورهای دمنده و تجهیزات بی‌شمار موجود روی وسایل نقلیه امروزی
رله چگونه طراحی می‌شود؟
پس از باز کردن یک رله، یک سیم پیچ آهنربای الکتریکی و یک کلید و یک فنر قابل مشاهده است. فنر رله، کلید رله را در جای خود ثابت نگه می‌دارد تا اینکه جریانی از سیم پیچ عبور کند. بعد از این مرحله، سیم پیچ میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند که می‌تواند کلید را روشن و خاموش کند.
انواع رله خودرو
- رله پمپ بنزین
- رله ECU
- رله انژکتور‌ها
- رله کویل
- رله کنیستر
- رله گرم کن دریچه گاز
- رله گرم کن سنسور اکسیژن
- رله چراغ چک
البته چندین رله دیگر وجود دارد که در اینجا مورد بحث نیستند.
هزینه تعمیر رله خودرو
اگر با مشکلی در رله خودروی خود مواجه هستید باید آن مشکل را توسط یک متخصص برطرف کنید. رله‌ها معمولاً ماندگاری زیادی دارند، اما ممکن است آسیب ببینند و واقعاً به تعویض نیاز داشته باشند. در ایران هزینه ای که تعمیرکار بابت تعمیر این کار دریافت می‌کند به مراتب کمتر از کشور های اروپایی است.
با توجه به درآمد کم تر ایرانی ها نسبت به اروپایی‌ها، هزینه کمی برای صاحبان خودرو نخواهد بود. همانطور که دیدیم، هزینه خرید یک رله جدید می‌تواند نسبتاً ارزان باشد، اما نیروی کار و هزینه تعویض رله است که گران است و در این مورد همه تفاوت را ایجاد می‌کند.