اگزوز چیست؟
اگزوز یکی از قطعات بیرونی خودرو است که در بخش زیرین بدنه اتومبیل قرار دارد. این قطعه وظایف مختلفی از جمله انتقال دود های حاصل از بازتاب های شیمیایی و کاهش آلودگی هوا به واسطه کاتالیزور دارد. در این مقاله به بررسی کلی این قطعه و انواع آن پرداخته ایم.
“اگزوز” مجموعه ای بسیار پرکاربرد و مهم در خودرو و سایر وسیله های نقلیه موتور دار بوده و دودی که از طریق بازتاب شیمیایی در سیلندر تولید می‌شود را به بیرون از وسیله ی مورد نظر منتقل می کند.
این قطعه در بخش عقبی خودرو تعبیه می‌شود و در هنگام حرکت خودرو و عماکرد موتور دائم در حال انتقال دادن دود به خارج است. مطمئنا بخش عقبی که مقادیر قابل توجهی از دود های تیره از دریچه دایره مانند منتقل می‌کنند را در خودرو هایی که در حال تردد در خیابان هستند را دیده اید.
البته تعریف ارائه شده درباره این قطعه وظیفه اصلی و ابتدایی آن است اما امروزه شاهد گسترش وظایف این قطعه هستیم. در این بخش از مقاله یدک یار قصد داریم تا اطلاعاتی درباره اینکه “اگزوز چیست” و چکار می‌کند را در اختیار شما قرار دهیم.
بخش های تشکیل دهنده اگزوز
سیستم اگزوز (Exhaust system) در حقیقت از سه بخش تشکیل شده است، اما اگر بخواهیم به صورت جزئی تری به این مسئله نگاه کنیم باید گفت این قطعه از پنج بخش تشکیل شده که اکنون به بررسی وظیفه هرکدام از آن ها می‌پردازیم:
منیفولد خروجی
منظور از منیفولد خروجی (منیفولد هوا) همان بخش اول سیستم اگزوز می‌باشد. این بخش دارای دو مدل مختلف در موتور خودرو می‌باشد. منیفولد ها در خودرو هایی که موتور های خطی دارند در یک طرف اتومبیل قرار داشته و در خودرو هایی با موتور خورجینی V شکل نیز در دو طرف آن قرار دارند.
در حقیقت، بخش منیفولد خروجی وظیفه راهنمایی کردن دود و گاز تولید شده در سرسیلندر به سمت لوله اگزوز را بر عهده دارد. در نتیجه می‌توان گفت منیفولد ها قطعاتی هستند که وظیفه آن ها دریافت و سپس هدایت دود و گاز ناشی از احتراق در موتور و سیلندر ها به بخشی دیگر می‌باشد.
لوله های رابط
لوله های رابط اگزوز در داخل اگزوز ها به چشم می‌خورند که در واقع منیفولد، انباره و سر اگزوز را به یکدیگر ربط می‌دهند. طراحان و تولید کنندگان انواع خودرو ها نیز در رابطه با این قطعات دقت و سخت گیری های زیادی داشته و تمام تلاش خود را برای تولید این قطعات با استاندارد های بالا می‌کنند.
جنس لوله ها، طول آن ها، قطر اسمی لوله، و شعاع قوس ها از جمله مواردی هستند که در کارایی و طول عمر مفید این لوله ها تاثیر بسزایی دارند.
کاتالیست (کاتالیزور)
کاتالیست یا کاتالیزور از جمله قطعات بسیار مهم و کاربردی در خودرو ها است که با داشتن فیلتر های سرامیکی، گاز های سمی و شیمیایی را که از محفظه احتراق خارج می‌شوند تصفیه کرده تا گاز ها و دود خروجی خطری برای محیط زیست نداشته باشند.
برخی از افراد به اشتباه تصور می‌کنند که کاتالیست سبب کاهش شتاب اتومبیل شده و به همین دلیل اقدام به جداسازی آن از اگزوز می‌کنند در صورتیکه کاتالیست در کاهش شتاب اتومبیل هیچ نقشی ندارد.
در نتیجه، وجود کاتالیست در اتومبیل ها بسیار مهم و حیاطی بوده و برای جلوگیری از آلودگی هوا و حفظ زمین ملزم به تعویض در هر چهار سال یک بار است.
منبع اگزوز یا انباره اگزوز (صدا خفه کن)
از وظایف مهمی که اگزوز انجام می‌دهد، کاهش صدای گاز هایی است که در احتراق موتور تولید می شوند. کم کردن صدای گاز های تولید شده بر عهده مجموعه ای از لوله های سوراخ دار می‌باشد که درون منبع یا انباره اگزوز قرار می‌گیرند.
اتفاقاتی که در منبع اگزوز رخ می‌دهند را می‌توان به مکان های آکوستیک شده تشبیه کرد، به گونه ای که با دقت در اتاق ها و یا استودیو های آکوستیک شده متوجه می‌شویم که علاوه بر پوشاندن درب و دیوار ها، سعی می‌کنند در دیوار ها سطوح غیرهمگونی نیز ایجاد کنند تا صدا به طور کامل مدیریت شود.
در منبع اگزوز نیز چنین اتفاقی می‌افتد؛ صدای امواج تولید شده در موتور منعکس شده و در نهایت کمتر می‌شود تا صدایی که از گاز ها خارج می‌شود گوش خراش و آزار دهنده نباشد.
لوله پخش کننده دود
پس از اینکه عمل احتراق و فعل و انفعالات مربوط به بنزین در موتور و سیلندر ها صورت گرفت، قسمتی از هیدروکربن نسوخته به همراه دی اکسید کربن و منوکسید کربن وارد منیفولد یا هدرز می‌شوند که از گازی با فشار بالا برخوردار هستند. تمامی گاز ها و دود های تولید شده از سیلندر ها پس از عبور از منیفولد، رابط ها، منبع اگزوز و کاتالیست وارد یک لوله پخش کننده دود اگزوز شده و در نهایت به سمت خارج از خودرو هدایت می‌شوند.
طراحی لوله های پخش کننده دود از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشند چرا که اگر به خوبی طراحی نشوند تاثیر منفی در شتاب و کارکرد خواهند داشت.
کاربرد اگزوز خودرو
مهم ترین سوالی که ممکن است در باره این قطعه بپرسیم این است که “اگزوز چکار می‌کند؟” از جمله وظایف اگزوز علاوه بر نکاتی که در بالا گفته شد می‌توان به موارد زیر نیز اشاره کرد که بسیار مهم می‌باشند:
- کاهش آلودگی هوا و سطح آلایندگی
- کاهش صدا
- کاهش دما
هر اگزوز از سه بخش اتصال به موتور، بخش میانی و انتهایی تشکیل می‌شود که در این میان کاتالیست یا همان کاتالیزور به دلیل نیاز به دمای ۸۰۰ درجه سانتی گراد در قسمت اول قرار داده می‌شود.
همچنین قسمت دوم و سوم نیز وظیفه کاهش دما و صدا را بر عهده دارند. این قطعه تاثیر چشم گیری در کاهش خروج گاز های خطرناک تولید شده از سوزاندن سوخت ها موثر است. علاوه بر این، از اگزوز هایی که میزان مقاومت آن ها در برابر عبور گاز های خروجی در کمترین حد ممکن باشد، در فعالیت های مربوط به تقویت موتور نیز استفاده می‌شود.
انواع اگزوز
در این بخش به بررسی “انواع اگزوز” و کاربرد آنها می‌پردازیم:
تک خروجی
در اغلب خودرو ها از اگزوز مدل تک خروجی استفاده می‌شود که در مقایسه با سایر مدل ها ارزان و به صرفه تر از بقیه است. در این نوع اگزوز ها از یک لوله برای خارج کردن دود از سیلندر بهره برده می‌شود. البته این نکته فراموش نشود که از اگزوز تک خروجی در موتور های کم حجم و کم قدرت استفاده می‌شود چرا که خروجی دود و گاز کمتر بوده و با اگزوز تک خروجی هم می‌تواند این پروسه را به درستی پیش برد.
دو خروجی
این نوع اگزوز ها به اگزوز دو گانه معروف بوده و استفاده از آن ها به تازگی رایج یافته است چرا که حجم و قدرت موتور های امروزی بیشتر شده و به همین دلیل سعی می‌کنند از این خروجی های دو گانه استفاده نمایند تا در دریافت عملکرد بهتری موثر باشند.
اگزوز های دو گانه سبب کاهش سوخت مصرفی پیشرانه نیز می‌شوند. اگزوز های دو خروجی برای سیستم های توربو شارژر نیز بسیار مناسب و کاربردی است.
دو گانه مخالف
این مدل اگزوز همانند مدل پیشین بوده و تنها یک تفاوت جزئی بین آنها وجود دارد و آن این است که در مدل پیشین از طریق استفاده از مخزن های سایز بزرگتر امکان استفاده از لوله های خم شونده وجود نداشت، به همین دلیل، جهت بکار گیری در خودرو های کوچک کاربرد نداشتند. این اگزوز ها به واسطه استفاده از مخزن های با سایز کوچک تر، امکان طراحی مجدد در لوله های اگزوز را به سازندگان می‌داد.
دو طرفه
اگزوز دو طرفه همان مدل تغییر یافته اگزوز های دوگانه هستند که استقبال چندانی از آن ها نشد.
اگزوز High performance
سرعت خروج دود و گاز در مدل high performance بسیار بالا است چرا که در طراحی آن ها از آلیاژ های خالص بهره برده شده است. از آنجایی که این نوع اگزوز ها صدای بسیار گوش خراش و آزار دهنده ای دارند، در شهرها کاربرد چندانی ندارند.
علائم خرابی اگزوز و زمان تعویض آن
از آنجایی که اگزوز در زیر خودرو نصب می‌شود و فاصله بسیار کمی با سطح زمین دارد، امکان بروز آسیب هایی نظیر پارگی، فرسودگی، شکستگی، و سوراخ شدگی در آنها شایع است.
علاوه بر این، تماس مداوم اگزوز با آب سبب خرابی آن می‌شود، به همین دلیل، آب و هوای مرطوب و شرجی آسیب سریعتری به این قطعه می‌زند.
برخی از علائم وجود ایراد در این قطعه عبارتند از:
- افزایش مصرف سوخت
- کاهش قدرت خودرو
- شنیده شدن صدا های آزار دهنده و بلند
- افزایش غلظت گاز های آلاینده در خروجی اگزوز
به طور کلی، میزان عمر مصرفی اگزوز خودرو تا حدود زیادی به مناطقی که از خودرو استفاده می‌شود بستگی دارد. به عنوان مثال، مناطق کوهستانی که دارای پستی بلندی های زیادی هستند یا مناطقی که دارای آب و هوای شرجی هستند عمر مفید این قطعه را کاهش می‌دهند.
طبق محاسبه ای که نسبت به طول عمر مفید این قطعه انجام شده است، ۴ الی ۵ سال عمر مفید اگزوز ها هستند و با طی مسافت هایی حدود ۸۰ تا ۱۵۰ هزار کیلومتر ملزم به تعویض هستند.
خرید اگزوز
اگر اگزوز خودرو شما دچار ایراد شده و قصد تعویض آن را دارید اما نمی‌دانید که چه نوع اگزوزی برایتان مناسب است، می‌توانید از طریق تماس با مجموعه یدک یار از مشاوره رایگان تیم متخصص آن بهره مند شده و نسبت به خرید آن اقدام کنید.
این مجموعه با ارائه محصولاتی با ضمانت اصالت و سلامت فیزیکی آنها گامی موثر در جهت عرضه قطعات و لوازم یدکی با کیفیت بر می‌دارد. امکان مرجوع و یا تعویض کالا در صورت وجود هر گونه مغایرت کیفی توسط مشتریان در هر نقطه از کشور وجود دارد.
همچنین دریافت مشاوره رایگان درباره قطعات مصرفی و لوازم یدکی خودرو شما نیز توسط تیم مختصص یدک یار امکان پذیر است. برای دریافت مشاوره و خرید اگزوز با ما در تماس باشید.