آشنایی با ساعت گیربکس

نام ساعت گیربکس (Valve body) برای افرادی که آشنایی کامل با گیربکس و اجزای آن را دارند دور از ذهن نیست و این قطعه در واقع نوعی کنترل کننده خود گیربکس می باشد. این قطعه همه کانال های روغن گیربکس را در خود جای داده و سوپاپ های آن از فشار فنر برای تغییر مکان دادن استفاده می کنند. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی کامل ساعت گیربکس بپردازیم. با ما همراه باشید.

مروری بر گیربکس و عملکرد آن

دو نوع گیربکس در خودروها می‌تواند وجود داشته باشد. گیربکس دنده ای یا گیربکس‌های دستی و گیربکس اتوماتیک. گیربکس دنده ای در خودروهای قدیمی تر حرف اول و آخر را می‌زد ولی در چند سال اخیر در بسیاری از ماشین هایی که در سرتاسر دنیا تولید می‌شود، گیربکس اتوماتیک استفاده می‌شود. این مدل گیربکس، از اجزایی مانند کلاچ و دیفرانسیل تشکیل شده است. به طور کلی، جعبه دنده خودکار وظیفه انتقال توان و فشار ایجاد شده از موتور به یک محور تحت بار را بر عهده دارد. در این نوع گیربکس، راننده دیگر برای تعویض دنده کاری با کلاچ خودرو ندارد.

ساعت گیربکس چیست؟

بسیاری از خودروهای مدرن حتی با وجود اینکه دور موتور سنج آنالوگ دارند، دارای دور موتور سنج دیجیتال نیز هستند. دور موتور سنج چیزی است که به شما می‌گوید ماشین شما روی کدام دنده است. هر خودرویی چه گیربکس دستی و چه اتوماتیک دارای دور موتور سنج است. حتی خودروهای هیبریدی یا الکتریکی هم فاقد این رویه نیستند.

دور موتور سنج برای خودروهای دارای گیربکس دستی کاملاً ضروری بوده و راننده‌ها از روی دور موتور مشخص شده در دور موتور سنج متوجه می‌شوند چه زمانی باید دنده خودرو را بالا یا پایین ببرند. هنگامی که راننده از روی آمپر دور موتور، متوجه بالا یا پایین رفتن دور موتور خودروی خود می‌شود و می‌بیند که عدد روی دور موتور سنج به عدد مربوط به رفتن به دنده بعدی نزدیک می‌شود، پای خود را بر روی پدال کلاچ فشار داده و دنده را در صورت لزوم به سمت بالا یا پایین تغییر می‌دهد تا رانندگی نرمی داشته باشد.

دیدیم که دور موتور سنج اساساً به رانندگان در تعویض دنده هنگام رانندگی کمک می‌کند. با این حال، گیربکس اتوماتیک، نیاز رانندگان به آگاهی کامل از دنده‌ها و زمان تعویض دنده را برطرف می‌کند. گیربکس‌های اتوماتیک کامپیوتری هستند و طوری طراحی شده اند که دو عمل گرفتن کلاچ و تعویض دنده را به تنهایی و بدون دخالت انسان انجام دهند. دور موتور سنج در خودروهای دارای گیربکس اتوماتیک همان کاری را که در خودروهای مجهز به گیربکس دستی انجام می‌دهد، انجام نمی دهد، پس چه نیازی به ساعت گیربکس در گیربکس‌های اتوماتیک وجود دارد.

در نگاه اول احساس می‌کنیم که هیچ دلیل واقعی وجود ندارد که ماشینی با گیربکس اتوماتیک نیاز به دور موتور سنج داشته باشد. یک راننده می‌تواند تا زمانی که باکش خالی شود به رانندگی ادامه دهد و هرگز نیازی به دانستن دور موتور یا دنده ای که در آن رانندگی کرده است نباشد.

کارکرد ساعت جعبه دنده

ساعت گیربکس کنترل کننده گیربکس خودرو است و همانطور که اشاره کردیم گیربکس، متشکل از چند جزء مثل شیر برقی، دور موتور سنج، کانال‌های روغن و سوپاپ است. در واقع، ساعت گیربکس جزئی از ماشین می‌باشد که همه‌ی کانال‌های روغن گیربکس در درون آن جای گرفته اند. سوپاپ‌های ساعت گیربکس از فشار فنر برای تغییر مکان دادن استفاده می‌کنند که باعث می‌شود روغن گیربکس تغییر جهت دهد که در نهایت توربین را مدیریت خواهد کرد. ضمنا از ضریب دنده گیربکس برای مشخص کردن دور موتور و دنده خودرو استفاده می‌شود.

در ادامه باید بگوییم که ساعت جعبه دنده خودکار، مقدار ضریب دنده و فشار گیربکس را کنترل می‌کند. به همین خاطر است که این قطعه بسیار مهمی در خودرو به حساب می‌آید و در واقع جزء قطعات مهم در گیربکس خودرو است. همچنین، کانال روغن و سوپاپ از اجزای ساعت جعبه دنده می‌باشند. ساعت گیربکس تمامی عملکرد جعبه دنده را به کمک روغن جعبه دنده کنترل می‌کند.

جالب است بدانید که ساعت جعبه دنده خودکار، از پوسته ای که بر روی آن تمامی کانال‌های مربوط به روغن جهت انتقال فشار و در داخل پوسته آن کنترل قرار دارد درست شده است. لازم به ذکر است که حرکت و تغییر محل سوپاپ موجب تنظیم فشار روغن جعبه دنده، فرستادن روغن به کلاچ‌ها، سروها ، توربین و تعویض دنده در مناسب ترین حالت باعث عملکرد صحیح جعبه دنده خودکار می‌شود.

نحوه تنظیم ساعت گیربکس خودکار یک خودرو

کم کم اصطکاک در شیر برقی و سوپاپ‌ها ایجاد می‌شود و یک سری شیارها روی آنها درست می‌شود. در چنین شرایطی، سوپاپ نمی تواند به بهترین شکل عمل روغن را جابه جا کند و ساعت گیربکس هم دچار مشکل می‌شود. البته بدون مراجعه به تعمیرکار حرفه ای و متخصص در زمینه گیربکس اتوماتیک نباید خود شما کاری انجام دهید. اگر تعمیر ساعت گیربکس به درستی صورت نپذیرد به همه اجزای گیربکس اتوماتیک خودروی شما آسیب وارد می‌شود و هزینه زیادی باید صرف کنید تا از زیر بار این مشکل خارج شوید.

نحوه تنظیم گیربکس بدین صورت است که زمانی که دستور تغییر وضعیت در دنده‌های گیربکس صادر می‌شود، کامپیوتر گیربکس به شیر برقی‌ها فرمان می‌دهد. بلوک هیدرولیک هم از راننده خودرو فرمان می‌گیرد. این فرمان در گیربکس خودرو در زمان عوض کردن دنده‌ها در کامپیوتر گیربکس پردازش می‌شود. سپس دستور به شیر برقی‌های گیربکس داده می‌شود. شیر برقی‌های هدف در کانال‌ها، روغن را فشار می‌دهند و همچنین در داخل گیربکس هم به مجموعه کلاچ‌ها فشار وارد می‌کنند تا دنده تعویض شود.

زمان تنظیم ساعت جعبه دنده

هر زمانی که هشدار کم بودن روغن در خودرو را مشاهده کردید، می‌بایست خودروی خود را به تعمیرگاه ببرید تا ساعت گیربکس آن را تنظیم کنید. اگر روغن گیربکس موجود در گیربکس خودروی شما کم باشد، ساعت گیربکس به درستی کار نمی کند و به سوپاپ‌های خودرو فشار مناسبی را وارد نمی کند.

هزینه تعمیر ساعت گیربکس

همانطور که گفتیم، به منظور تعمیر و تنظیم ساعت گیربکس می‌بایستی در وهله اول نوع خرابی این قسمت از خودرو را بررسی کنید. قیمت تعمیر و تنظیم ساعت گیربکس خودروهای دنده اتوماتیک مختلف از همدیگر متفاوت است.

از طرف دیگر، نوع خرابی ساعت گیربکس و اینکه این خرابی به کدام قسمت از آن مرتبط است هم از خودرویی به خودروی دیگر متفاوت است. برای اینکه هزینه تعمیر و تنظیم ساعت گیربکس مشخص شود باید همه این موارد را در نظر گرفت. قیمت تعویض یا تعمیر توربین، تعویض ساعت، سیم، شیر برقی، و تعویض کردن روغن بدون فیلتر یا با فیلتر کاملاً از هم متفاوت هستند. در حالت بدبینانه به صورت همزمان، چند قطعه از این قطعاتی که نام بردیم نیاز به تعمیر دارند که بدیهی است که در آن صورت هزینه‌ها بالا می‌رود.

اما ساعت گیربکس مخصوصا در خودرو های خارجی که مبلغ بسیار بالایی دارند، بسیار سخت پیدا می شود. شما می توانید برای پیدا کردن ساعت گیربکس مخصوص خودروی خود به صفحه ی خرید ساعت گیربکس مراجعه نمایید.