ماهک دنده چیست؟
ماهک دنده یکی از قطعات گیربکس خودروست که وظیفه انتقال نیرو از موتور به چرخ ها را بر عهده دارد و در نهایت سرعتی که راننده از خودرو انتظار دارد به چرخ ها منتقل می شود. این قطعه هلالی شکل بوده و بر روی میل ماهک تعبیه شده است.
گیربکس ماشین از قطعات مختلفی تشکیل شده است. ماهک دنده از جمله قطعه موجود در آن است. می‌دانیم که گیربکس وظیفه انتقال نیرو از موتور خودرو به چرخ های خودرو را دارد و این انتقال نیرو باعث می شود که سرعتی که راننده به دنبال آن است در چرخ های خودرو ایجاد شود. هرچند با بالا رفتن دور موتور و قدرت و توان خودرو هم افزایش پیدا می‌کند، اما این بالا رفتن دور موتور باعث زیاد شدن اصطکاک قطعات می گردد و میزان زیادی از توان و قدرت موتور هدر می رود.
بنابراین، نباید دور موتور خودرو از یک حدی بالاتر برود و در زمان‌هایی که دور موتور بالا می رود باید تعویض دنده صورت پذیرد. به منظور تعویض دنده مجموعه‌ای کار می کنند تا این که دنده با محور اصلی یکپارچه شود. در واقع، برای یکپارچه شدن دنده با محور اصلی قطعات مختلفی به کار گرفته می شوند که یکی از این ها اهرم ماهک دنده است.
ماهک دنده هلالی شکل و بر روی قطعه میل ماهک جا دارد. قطعه ماهک دنده به صورت خطی حرکت می کند پس از حرکت قطعه ماهک دنده قطعه کشویی تعویض دنده هم حرکت کرده و درگیر دنده مورد نظر می گردد. کشویی دنده دارای شیارهایی در بیرون و داخل خود است. شیاری که در بیرون کشویی دنده موجود است مختص ماهک دنده می باشد و شیارهای درونی کشویی دنده باعث ارتباط کشویی دنده با چرخ دنده ها می شود. هر زمان که راننده دنده را تغییر می دهد، قطعه ماهک دنده روی شیار خارجی کشویی دنده جای می گیرد و کشویی دنده هم با چرخ دنده مورد نظر درگیر می شود و در انتها کشویی دنده و چرخ دنده با هم، هم سرعت می شوند.
مدل های مختلف حرکت میل ماهک دنده
نحوه حرکت میل ماهک دنده به صورتی است که در زیر آمده است:
فرایند دستی ماهک دنده
در این حالت راننده را تعویض می کند و طبیعتاً ماهک دنده توسط راننده تعویض می شود. در یک خودرویی که دارای چهار دنده است، مانند پیکان، ۳ عدد ماهک دنده وجود دارد. اولین ماهک دنده، کشویی دنده یک و دنده دو را جا به جا می کند. دنده سه و دنده چهار به وسیله دومین ماهک جابجا می شوند. برای جا به جا کردن دنده عقب نیز از سومین ماهک دنده استفاده می شود. در ماشین هایی که تعداد دنده های بیشتری دارند هم ساختار کلی همین است و تنها جزئیات متفاوت است.
فرایند الکتریکی ماهک دنده
این روش تعویض دنده کاملاً الکترومغناطیسی می باشد در این حالت جعبه دنده های خودرو یکسری مگنت هستند که دارای هسته آهنی می باشند. این مگنت ها با ماهک دنده ارتباط دارند. در این حالت تعویض دنده مستقیماً توسط راننده صورت نمی پذیرد بلکه یک شستی که حکم یک سوئیچ را دارد این کار را انجام می دهد. با مسدود شدن سیم پیچ مورد نظر به وسیله شستی دنده عوض می شود. در واقع هر موقع که شستی مدار یکی از این سیم پیچ ها را ببندد، آن سیم پیچ انرژی می‌گیرد و هسته آهنی مرتبط با ماهک دنده به وضعیت مورد نظر میرود.
علائم خرابی ماهک دنده
ماهک دنده معمولا خراب نمی شود مگر اینکه راننده عادت به نگه داشتن همیشگی دنده با دستان خود داشته باشد اما به هر حال شما باید با کل نشانه های خراب شدن ماهک دنده آشنا شوید.
نشانه های زیر حاکی از خراب شدن ماهک دنده خودرو شما هستند:
- سفت شدن دنده
- خلاص شدن دنده
- شکستن ماهک دنده
- خوب جا نرفتن دنده
- گیر کردن دنده
- حرکت غیر عادی دسته دنده
ماهک دنده چگونه تعویض می شود؟
جهت عوض کردن ماهک دنده به یک سری تجهیزات مانند آچار۱۰ و آچار ۱۳، پیچ گوشتی دوسو و همچنین انبر قفلی نیازمند هستیم. مراحل عوض کردن ماهک دنده در زیر آمده است:
در مرحله اول بست باتری خودرو را باز می کنیم. در مرحله بعدی بست دور باتری خودرو را باز می کنیم. در مرحله سوم سینی باتری را در می آوریم. در مرحله چهارم خرطومی هواکش را باز می کنیم.
مرحله پنجم توسط آچار ۱۳ و ۱۶ انجام می شود تا سر میل ماهک را به بالا فشار دهیم و میل ماهک به بیرون بپرد. در پایان میل ماهک جدید در جای خود قرار می گیرد.