زنجیر تایم چیست؟
زنجیر تایم همان تسمه تایم است که وظیفه زمانبندی بین میل بادامک و میل لنگ را انجام می‌دهد و برای چرخش این دو قطعه مورد استفاده قرار می‌گیرند. این قطعه امروزه در خودرو های سنگین و موتور سیکلت ها بکار می‌رود و به دلیل کاهش هزینه های تولید و نگهداری آسان تر توسط شرکت های خودروسازی بسیاری بکار می‌رود.
قطعات شما هم با نام زنجیر تایم (Camshaft) آشنا شده اید و شباهت آن را با تسمه تایم می‌دانید. این قطعه در گذشته مورد استفاده در تمامی خودرو های سواری و سنگین بوده تا به مرور زمان جای خود را به تسمه تایم داده است. اما بر خلاف باور عموم زنجیر تایم تکنولوژی قدیمی و از کار افتاده ای نیست و کماکان در بسیاری از خودرو های مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در مقاله های قبلی به صورت مفصل درباره تسمه تایم، محل قرار گیری آن و وظیفه اصلی این قطعه پلاستیکی صحبت کرده ایم و امروز قصد داریم تا به بررسی برادر بزرگ تر او، یعنی زنجیر تایم بپردازیم و ویژگی های مختلف این قطعه را نیز در اختیار شما قرار دهیم. با ما همراه باشید.
تاریخچه زنجیر تایم
در زمان های قدیمی و حدود سال های قبل از ۱۹۴۵، تمامی خودرو ها از زنجیر تایم های فلزی برخوردار دارند و زمان بندی موتور آنها توسط این قطعات انجام می‌گرفت. استفاده از این قطعات باعث شده بود تا سر و صدای بیشتری از موتور به گوش برسد و موتور اصطلاحا سنگین کار کند. اما مشکلاتی مختلف و معضلاتی در پی استفاده از زنجیر تایم متوجه خودرو بود که برای راننده نیز دردسر ساز میشد. دو تا ایرادات عبارت بودند از:
- پیچیدگی تعمیرات
- نیاز به روغن کاری برای راندمان بهتر
و مواردی از این قبیل همگی باعث شد تا تسمه تایم های پلاستیکی به جای زنجیر تایم ها بیایند و به دلیل راحتی استفاده و عدم نیاز به روغن کاری مورد توجه در تولید خودرو ها قرار گرفتند.
در حال حاضر خودرو های بنزینی از یک سیکل چهار زمانه بهره می‌برند که در آن چهار فرایند مکش، فشرده سازی، زمان نیرو و زمان خروج به شکل یک سیکل چهار زمانه عمل می‌کند. در این سیکل معمولا قطعاتی مانند میل بادامک و میل لنگ درحال چرخش هستند و این چرخش ها به زمانبندی مکانیکی هم معروف است.
آشنایی با زنجیر تایم و عملکرد آن
به طور کلی، زنجیر تایم کار تسمه تایم را در گذشته انجام می‌داده است و این قطعه به دلیل عمر مفید طولانی تر مورد توجه بسیاری از کارخانه های خودرو سازی هستند. زنجیر تایم طی تغییر فواصل معمولا نیاز به تعویض دارد و این موضوع توسط بسیاری از کارخانه های خودرو سازی نیز توصیه می‌شود.
یکی از مهم ترین نقاط قوت زنجیر تایم هزینه های پایین ساخت آن است و علاوه بر این موضوع سبب کاهش وزن دنده تایم نیز خواهد شد. زمانبدی مناسب بین حرکت و چرخش میل بادامک و میل لنگ، و میل سوپاپ وظیفه اصلی زنجیر تایم است که به دلیل جنس فلزی با صدا های بسیاری همراه می‌باشد.
شکل ظاهری این قطعه دقیقا شبیه به زنجیر تایم دوچرخه است و دارای کِشنده هایی هستند که آنها را در محل خود نگه می‌دارد. این کِشنده ها با فشار روغن درون موتور خودرو کنترل می‌شوند و در صورتی که روغن موتور خودرو شما به سطح کمی رسیده نشان دهنده این موضوع است که کِشنده های زنجیر تایم به درستی کار خود را انجام نمی‌دهند.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی های ساخت زنجیر تایم، این قطعه در هنگام عملکرد به سر و صدای کمتری همراه بوده و بهینه سازی هایی که در این راستا انجام شده سبب شده تا بسیاری از خودروسازان از زنجیر تایم در تولید خودرو ها استفاده کنند.
زنجیر تایم در حال حاضر در بسیاری از موتور های سیکلت با قدرت ۲۲۰ اسب بخار تا گشتاور ۶۰ نیوتن متر و حجم ۲۰۰۰ سی سی بکار می‌رود. همچنین، وسایل نقلیه های گران قیمت پر شتاب و قدرت و ماشین های مسابقه ای بکار می‌رود.
نحوه عملکرد زنجیر تایم در خودرو
در موتور های احتراق داخلی، دنده تایم توسط میل تایم یا زنجیر تایم میل لنگ را به میل بادامک متصل می‌کند تا بتواند به ترتیب باز و بسته شدن دریچه سوپاپ را کنترل کند. در ایمن نوع موتور ها لازم است تا سوپاپ ها در هر دو دور میل لنگ باز و بسته شوند و این کار توسط زنجیر تایم یا تسمه تایم انجام می‌شود.
زنچیر تایم هم دارای دندانه هایی فلزی است که زمانبدی مناسب بین چرخش میل بادامک و میل لنگ را به صورت همزمان به وجود آورد.
تفاوت زنجیر تایم و تسمه تایم چیست؟
مهم ترین و فاحش ترین تفاوت میان تسمه تایم و زنجیر تایم جنس متریال مورد استفاده در آنهاست؛ زنجیر تایم از فلز فولاد و یا استیل ساخته می‌شود در حالی که تسمه تایم از جنس پلاستیکی بوده و درجه بندی های مختلفی نیز در زمینه تولید آن وجود دارد.
در ادامه به دیگر تفاوت های میان زنجیر تایم و تسمه تایم می‌پردازیم:
- طول عمر زنجیر تایم طولانی تر از تسمه تایم است
- تسمه تایم در مقایسه با زنجیر تایم سر و صدای کمی دارد
- پاره شدن زنجیر تایم خسارات زیادی را به دیگر قطعات وارد می‌کند اما در صورت خرابی تسمه تایم، نهایتا این قطعه تعویض می‌شود
- زنجیر تایم دور موتور بالاتری را نسبت به تسمه تایم منتقل می‌کند
- هزینه نگهداری زنجیر تایم ها از تسمه از تایم بسیار کمتر و مقرون به صرفه است
- زنیجر تایم نیاز به روانکاوی و روغن کاری مداوم دارد
جنس فلز زنجیر تایم از چیست؟
فولاد یا استیل سخت دو نوع فلز بکار رفته در تولید زنجیر تایم هاست و مقاومت آنها نیز در برابر آسیب بسیار بالاست. اما در صورتی که روانکاوی درست این قطعه در خودرو به صورت مداوم انجام نشود، و یا دچار خوردگی و زنگ زدگی شود، میتواند آسیب های جدی به قطعات دیگر خودرو وارد کند.
بهترین زمان تعویض زنجیر تایم
تعویض به موقع زنجیر تایم بهترین راه حلی است که می‌توانید از آسیب و بروز خسارت های بیشتر در خودرو خود جلوگیری کنید. معمولا زمان تعویض زنجیر تایم در خودرو هایی که از این نوع تایمینگ بهره می‌برند در دفترچه راهنما آنها ذکر شده، اما به طور معمولا بهتر است بعد از طی ۴۰۰۰۰ الی ۱۶۰۰۰۰ کیلومتر نسبت به تعویض زنجیر تایم خودرو خود اقدام کنید.
مزایا استفاده از زنجیر تایم
| مزایا |
| کاهش هزینه تولید |
| کاهش هزینه سرویس و نگه داری |
| افزایش قدرت موتور و گشتاور آن |
| کاهش وزن دنده تایم |
| راحتی سرویس |
| تنظیم دقیق تر سوپاپ |
| کاهش صدا نسبت به دنده تایم در دراز مدت |
| کاهش چشمگیر لرزش موتور |
| طول عمر بالاتر |
علائم خرابی زنجیر تایم
هنگامی که زنجیر تایم دچار خرابی شود، علائم و نشانه های مختلفی را به همراه دارد که عبارتند از:
- افزایش دود خروجی از اگزوز
- دور موتور غیر طبیعی
- شنیدن صداهای غیر معمول
- روشن شدن چراغ چک موتور
- خرابی و شکستن پیستون
- کج شدن سوپاپ
فرسودگی و یا پارگی در زنجیر تایم نیز به دلایل مختلفی همراه است که عبارتند از:
- تنظیم نبودن و شل بودن زنجیر تایم
- هرزگرد بلبرینگ ها
- نشتی سیالات بر روی زنجیر تایم
- تغییرات دمایی شدید
- کاهش فشار روغن موتور درون پیشرانه
خرید زنجیر تایم
برای خرید زنجیر تایم خودرو می‌توانید با مراجعه به مجموعه یدک یار مراجعه کنید. مجموعه یدک یار با دارا بودن تنوع بالای قطعات و لوازم یدکی خودرو های مختلف را به مشتریان ارائه می‌دهند و ضمانت اصالت را به خریداران خود نیز ارائه می‌دهند.
برای ثبت سفارش می‌توانید با مراجعه به وب سایت فروشگاهی نسبت به خرید اینترنتی اقدام و یا از طریق شماره گیری ۹۱۳۰۵۰۶۰-۰۲۱ اقدام به خرید مستقیم کنند. سفارشات شما در کوتاه ترین زمان و به تمامی نقاط کشور درب محل شما ارسال خواهد شد.
سلام ماشین روشن نشد بکسل کردم وقتی دنده ۲ زدم کلاچ رو رها کردم انگار چرخهای عقب قفل شده و حرکتی نداشت از چی میتونه باشه
سلام و عرض ادب
توضیح شما خیلی کلی هست و باید خودرو از نزدیک بررسی شود تا بتوان مشکل را تشخیص داد.
ابتدا مدل ماشین باید مشخص باشد
نکته بعدی اینکه در خودرو های رایج ایرانی که چرخ های جلو محرک هستند، قفل شدن شدن چرخ عقب ارتباطی به روشن نشدن ماشین ندارد
نکته بعدی زمان بکسل کردن ماشین باید خلاص باشد لذا دلیلی برای در دنده قرار دادن خودرو نیست
بطور کلی قفل شدن چرخ عقب میتواند به دلیل قفل شدن سیلندر های ترمز عقب ماشین باشد اما حتما باید خودرو بصورت دقیق بررسی شود تا بتوان شما را راهنمایی نمود.
سلام از داخل موتور وقتی روشن هست صدای خرخر می آید .آیا میتونه از زنجیر تایم باشه؟از موقع خرید تعویض نشده و ۲۵۰هزار کارکرد داشته .لیفان۶۲۰(۱۶۰۰)حدود دو هفته هست این صدا داره میاد. هر روز که میگذره صدا زیاد میشه
سلام و عرض ادب
دقت داشته باشید که صدای خرخر از موتور میتواند ناشی از زنجیر تایم باشد ولی الزاما از آن نیست و برای تشخیص منبع صدا حتما خودرو باید از نزدیک توسط متخصص بررسی شود.
فارغ از منشا صدای خرخر که زنجیر تایم بوده یا خیر (که پیشنهاد میکنیم رفع آن را به تعویق نیندازید تا هزینه تعمیرات کمتری به شما تحمیل شود) پیشنهاد میکنیم حتما این قطعه را بعد از ۲۵۰ هزار کیلومتر کارکرد تعویض نمایید، معمولا در بهترین طراحی های موتور پیشنهاد شرکت های سازنده این است که پس از ۱۰۰ الی ۱۵۰ هزار کیلومتر اقدام به تعویض زنجیر تایم کنید. این قطعه نیز مثل سایر قطعات موتوری عمر مفید داشته و در صورتی که زنجیر تایم پاره شود هزینه چند برابری برای تعمیر موتور خوردو به شما تحمیل خواهد کرد.
سلام خسته نباشید
بنده یه موتور ویو دارم
چن وقت میشد یه صدای ریزی افتاده بود تو انجین و روز به روز هم صداش بیشتر میشد ولی اشتباه کردم توجه نکردم بهش
تاجایی که صداش اینقدر بلند شده بود که انگار صدای شاتون میداد
چن روز پیش موتورو استارت زدم روشن شد ولی گاز نمیخورد بعد از ۱ دقیقه خاموش شد
الان که یه نگا به زنجیر تایم موتور انداختم اینقدر زنجیرتایم گشاد شده بود که کلا منطقه زنجیر تایم سیلندرو هم از بالا هم اط پایین سایده شده بود
به نظرتون مشکل چیه
و این صدا صدای شاتون بود یا صدای کوبیده شدن زنیجر تایم به سیلندر؟
سلام و عرض ادب
با توجه به اینکه مشکلات موتور سیکلت خارج از تخصص کارشناسان فنی ماست لذا اطلاعات کافی در این حوزه نداریم و متاسفانه نمیتوانیم به شما کمکی در این زمینه کنیم.